Deze Roemeense dorpen zijn opzettelijk verdronken maar verre van vergeten

Roemenië, een fascinerend land in het verre oosten van Europa. Menig mens kent waarschijnlijk vooral de gezellige hoofdstad Boekarest, wegens zijn elegante architectuur ook wel bekend als ‘klein Parijs’. Wellicht denk je ook aan het kasteel van de wereldberoemde vampier Dracula uit het boek van Bram Stoker, geïnspireerd door de waargebeurde verhalen over de bloeddorstige vorst Vlad Dracula uit de middeleeuwen. En ben je een autoliefhebber? Dan hoop je hoogstwaarschijnlijk ooit in je leven je stoelriem vast te kunnen maken voor de duizelingwekkende haarspeldbochten van de Transfăgărășan, door Top Gear’s Jeremy Clarkson ook wel betiteld als "de beste weg ter wereld".

Tegenwoordig worden deze bezienswaardigheden steeds vaker bezocht door reizigers. Maar wie verder durft te kijken, kan in het idyllische landschap van Roemenië ook de ruïnes uit het tijdperk van de communistische dictator Nicolae Ceaușescu terugvinden. Ruim 25 jaar regeerde Ceaușescu het land, waarvan hij zichzelf als de eigenaar beschouwde. Onder het mom van de creatie van een socialistische heilstaat, besloot hij Roemenië in 1974 te systematiseren (lees: ordenen) en nam het hele land op de schop. Snel bleek echter dat Ceaușescu’s systematisering in de realiteit slechts een mooi woord was voor stadsvernieling en dorpensloop. Neem, wanneer je voor het Parlementspaleis in Boekarest staat, maar eens de gigantische omvang van dit gebouw in je op. Toch een beetje huiveringwekkend, als je je realiseert dat de woningen van veertigduizend inwoners én het mooiste klooster van Roemenië hiervoor verloren zijn gegaan. 

Wie de ravage van Ceaușescu’s systematisering met eigen ogen wil waarnemen, zou echter ook een bezoek aan het platteland moeten brengen. Volledige dorpen zijn hier letterlijk met de grond gelijk gemaakt. Te midden van de Carpathische bergen kan je twee tragische taferelen aanschouwen: de spookachtige kerktorens van Bezidu Nou en Geamana. Eenzaam steken ze boven het water uit, de rest van de dorpen hierin verdronken.    

Toen Ceaușescu in 1988 bevel gaf het Bezid reservoir aan te leggen, bleek het lot van het dorpje Bezidu Nou hem slechts een irrelevante bijkomstigheid. Hij dwong de inwoners te evacueren en liet het dorp overstromen. Verschrikkelijk, maar des te meer tragisch, omdat het dorp een uniek voorbeeld was van religieuze tolerantie. De inwoners waren namelijk afkomstig uit zes verschillende geloofsgemeenschappen en leefden al enkele eeuwen in volledige harmonie samen. Nog steeds verzamelen de nakomelingen zich jaarlijks aan de oevers van het reservoir om eer te betuigen aan hun ontheemde gemeenschap. 

Een vergelijkbaar, maar nog akeliger verhaal, is dat van Geamana. Op het eerste gezicht wellicht een prachtig plaatje, maar een waarvan het kleurrijke landschap dient als waarschuwing. Want het is best even schrikken wanneer je hoort dat de bloedoranje kleur van het water dat het dorp verzwolgen heeft, veroorzaakt wordt door de zwaar giftige stof cyanide. Ja, dat stofje waarvan spionnen een capsule in hun kaak schroeven omdat ze in het geval van ontmaskering liever sterven dan kostbare informatie prijsgeven. De oorzaak hiervan? De exploitatie van een nabijgelegen kopermijn in 1977. Ceaușescu had een plek nodig om het toxische afval dat hierbij vrij kwam te dumpen en wees het in een dal gelegen Geamana aan als de 'gelukkige'. 

Zowel in Geamana als in Bezidu Nou werd de inwoners een nieuwe woning in een naburig dorp beloofd. In werkelijkheid werden ze echter geboden in te trekken in bouwvallige flatgebouwen, in schril contrast met hun traditionele landelijke manier van leven. Dat beide ruïnes illustreren hoe achteloos er met de Roemeense bevolking werd omgegaan ten tijde van Ceaușescu’s systematisering, staat als een paal boven water. Of beter gezegd, als kerktoren dan. Bezidu Nou en Geamana zijn verdronken, maar verre van vergeten en staan tegenwoordig symbool voor een politiek verleden waarvan de Roemenen hopen dat deze zich nooit meer zal herhalen. 

​​​​​Wil je na een bezoekje aan het gezellige Boekarest of een roadtrip door sprookjesachtig Transsylvanië je ook graag wat meer verdiepen in het strenge communistische verleden van Roemenië? Bezoek dan Bezidu Nou en Geamana, kippenvel gegarandeerd.