D66 grootste in exitpoll, regeringspartijen verliezen

Update 21:00

De stembussen zijn gesloten. Op basis van de eerste exitpoll van Ipsos, in opdracht van NOS en RTL, is D66 de grootste partij gewonnen. Die partij wint op basis van de eerste prognose maar liefst 18 zetels en komt uit op 27. De grootste klappen vallen bij de PVV. De extreemrechtse eenmanspartij van Geert Wilders levert 12 zetels in, maar blijft met 25 zetels nog wel de tweede partij. Of dit zo blijft is nog maar de vraag, gezien de foutmarge kunnen Wilders en Jetten nog van positie wisselen.

Waar het geen reden tot feest is, is bij GroenLinks-PvdA. De linkse tandem wist een sterke campagne niet om te zitten in zetelwinst. De partij verliest volgens de exitpoll zelfs 5 zetels en komt uit op 20. Het geplaagde VVD dat met Dilan Yesilgöz aan de leiding zich door een extreemrechtsrampkabinet en een campagne struikelde, verliest uiteindelijk maar 1 zetel en weet er dus 23 te behouden, waarmee het de derde partij in de Kamer is. Ook het CDA wint fors en stijgt met maar liefst 14 zetels naar 19.

Andere regeringspartijen komen er minder goed vanaf. Na het verlies van de PVV, moeten ook BBB en NSC flink slikken. BBB raakt 3 zetels kwijt en houdt er 4 over. NSC verdwijnt, niet geheel onverwacht uit de Kamer.

Bij de SP is er ook geen reden om te juichen, Jimmy Dijk weet sterke optredens in de Kamer en in de campagne niet te verzilveren en raakt 2 zetels kwijt en houdt er 3 over. Volt heeft vermoedelijk last van het succes van D66 en houdt slechts 1 van de 2 zetels over.

Hoewel radicaal rechts in zijn geheel inlevert qua zetels, heeft JA21 wel forse winst geboekt. Die partij stijgt van 1 naar 9 zetels.

Eerder:

De stembussen zijn open. Nadat PVV, VVD, BBB en NSC er de afgelopen twee jaar een onwaarschijnlijke puinhoop van hebben gemaakt, kan Nederland woensdag bepalen welke kant het nu op moet. Willen de kiesgerechtigden weer jarenlange stilstand onder leiding van incompetente bewindslieden en ruziënde partijleiders of gaan we een andere kant op?

Deze verkiezingsdag vormt de apotheose van een campagne die eigenlijk al de dag na de vorige verkiezingen begon. De ultrarechtse coalitiepartijen maakten geen enkel moment aanstalten om daadwerkelijk te gaan regeren. In plaats daarvan gingen ze vechtend over straat in de hoop zichzelf zo een goede uitgangspositie te verschaffen voor de vervroegde verkiezingen die vanaf het begin onvermijdelijk waren.

PVV en BBB vaardigden de grootste stoethaspels af naar het kabinet. En VVD en NSC, die beweren dat ze stabiliteit en fatsoenlijk bestuur hoog in het vaandel hebben, deden niets om de situatie te verbeteren. Integendeel. De wereldvreemde NSC’ers gaven er op geen enkel moment blijk van dat ze door hadden waar ze mee bezig waren, terwijl Dilan Yesilgöz zich voornamelijk onledig hield met bizarre online fitties.

PVV-leider Wilders maakte het ‘t bontst. De verkenners en bewindslieden die hij voordroeg, bleken stuk voor stuk criminele, incompetente, staatsgevaarlijke en fascistische zakkenvullers die in een normaal functionerende democratische rechtsstaat ver uit de buurt van de macht zouden moeten blijven.

Omdat zijn minister van Vreemdelingenhaat Marjolein Faber niets voor elkaar kreeg, besloot Wilders uiteindelijk zelf maar om het kabinet op te blazen. Vervolgens beschuldigde hij Caroline van der Plas ervan dat ze al zijn koekjes had opgegeten.

In het slotdebat dinsdagavond bij de NOS riep Frans Timmermans op om het tijdperk-Wilders voorgoed af te sluiten. “U heeft de kans gehad. U heeft niks bereikt, behalve dat het vertrouwen in de politiek nog lager is geworden”, zei de GroenLinks-PvdA-leider tegen het enige lid van de PVV.

Afgaande op de peilingen wordt het een spannende dag. De verschillen zijn klein. PVV, GroenLinks-PvdA, D66, CDA en VVD maken allemaal nog kans om de grootste te worden. “Elke stem kan het verschil maken tussen stilstand en vooruitgang. Tussen verdeeldheid en verbinding. Tussen wéér een rechtse coalitie en een sociaal, progressief kabinet”, schrijft GroenLinks-PvdA woensdagochtend in een bericht aan haar achterban.

Duidelijk is wel dat de (voormalige) coalitiepartijen de rekening gepresenteerd krijgen voor de wijze waarop ze Nederland de afgelopen jaren in de steek hebben gelaten: PVV, VVD, BBB en NSC staan in de peilingen allemaal op verlies. De partij van Eddy van Hijum (naam nog even controleren, red.) dreigt zelfs helemaal uit de Kamer te verdwijnen. 50+ en BIJ1 maken daarentegen weer kans om terug te keren in het parlement.