Hoe mode machtig maakt: “Ik voel me minder gehandicapt in iets moois”

Al sinds ik me kan herinneren ben ik geobsedeerd met mode. Met fijne stoffen, bekende ontwerpers en met het kleine aantal mensen dat zichzelf écht durft te uiten via hun kleding. Waar ik me op de middelbare school nog in grijze truien hulde om niet te veel op te vallen, heb ik inmiddels ontdekt hoe machtig mode kan zijn. Hoe het me kan opvrolijken, zelfverzekerd kan maken, hoe het kan amuseren, shockeren, verrassen. Ik hou van mode en schaam me er niet voor, wuif met plezier het vooroordeel weg dat bovenstaande oppervlakkig is. Want ik weet: een juist kostuum kan je dag veranderen. Echt. 
 
Tekst en fotografie: Stijn de Vries
 
Geloof je me nog niet? Laat me je voorstellen aan mijn beste vriendin: presentator en programmamaker Eva Eikhout (25). We hebben dezelfde (grote) ambities, houden van elkaar zoals we zijn en vinden elkaar in onze enorme liefde voor schoonheid. Eva is al sinds jaar en dag fervent modeliefhebber, kleedt zich naar de trends en ziet er immer prachtig uit. Ze houdt van mode en die liefde is geheel wederzijds. Enige dingetje: Eva heeft het aangeboren FFU-syndroom. Daarom zijn haar armen en benen niet volledig volgroeid. Ik bel haar, net voordat ze met haar moeder gaat winkelen in Arnhem. Ja, echt. 

Kleed jezelf gelukkig
 
“Het klopt dat ik het belangrijk vind om er stijlvol uit te zien. Dat wordt soms als oppervlakkig gezien, maar toffe kledingstukken geven me een goed gevoel”, vertelt ze, terwijl ze nog in haar auto zit en bijna klaar is om de winkelstraten van de Gelderse stad te verkennen. “Kijk, als je het syndroom van Down hebt en toffe sneakers draagt, maakt dat je een stuk minder gehandicapt. Heb je dat syndroom en draag je sokken in sandalen, dan wordt het een ander verhaal. Als je mooie kleding draagt en meegaat met de tijd word je niet beperkter dan je al bent. Mijn fysieke beperking is erg opvallend en kan nooit verscholen worden, maar ik kan mezelf wél minder gehandicapt laten voelen door een fijne outfit aan te hebben.”

De liefde voor kleergoed kreeg Eva er met de modieuze paplepel ingegoten: haar moeder draagt al sinds jaar en dag alles wat ze leuk vindt, ook als ze scheve blikken krijgt. “Mama heeft een eigen stijl en stimuleerde ons om dat ook te ontwikkelen”, herinnert Eva zich. “We mochten tijdens het winkelen zelf kiezen wat we mee naar huis namen. Daar heeft ze zich nooit mee bemoeid. Dat resulteerde erin dat ik tijdens mijn middelbare schoolperiode een tijd als kakker door het leven wilde gaan, inclusief polo’s en gebreide vesten. Dat zijn fases waar ik tijdelijk doorheen ging, maar daar leerde ik wél van.” 
 
Ik hoor Eva door de speakers van mijn telefoon lachen. Ze zegt blij te zijn dat ze zo vrij is opgevoed. En dat haar favoriete kledingstukken er steevast voor haar waren, ook in lastige periodes. “Toen mijn vader acht jaar geleden darmkanker kreeg, gingen we als gezin door een moeilijke tijd. Maar mama zei, zelfs toen, dat we er goed uit moesten zien. Iedere dag weer. Mijn twee zusjes en ik trokken mooie kleding aan en bleven ons best doen voor de spiegel. Want, zo stelde ma, als we iets aantrokken waar we ons goed in voelden, zouden we ons automatisch beter voelen. Ze had helemaal gelijk.” Inmiddels schijnt de zon weer voor de familie, maar één les uit die tijd vergeet ze nooit: je kunt jezelf gelukkig kleden.

Snoepkleuren, gaarne

Yeliz Ciçek (34), hoofdredacteur van LINDA.meiden, is het met Eva eens. De geboren en getogen Nijmegenaar (die inmiddels alweer jaren in Amsterdam vertoeft) staat aan het hoofd van een bekend blad en kent de kracht van kleding na haar jaren bij modebladen als Vogue en Glamour maar al te goed. “Het is een gek misverstand dat mode oppervlakkig is”, vertelt ze me. “Ontwerpers kijken juist naar wat er in de maatschappij gebeurt en vertalen dat door in hun collecties. Je ziet bijvoorbeeld dat als men behoefte heeft aan optimisme, zoals nu in tijden van een pandemie, dit in nieuwe collecties terug te zien is. We zien ineens snoepkleuren, glitter en meer uitgesproken stuks voorbij komen. We willen geen sombere kleding meer dragen, dat is duidelijk. Mode geeft heel duidelijk de maatschappelijke trends aan.” Yeliz noemt de hippietijd in de jaren zestig als voorbeeld: de tijd waarin verzet, vrijheid en expressie centraal stonden. Kleding mocht kleurrijk, vol prints en eigen. Het markeerde een nieuwe tijd, zowel in mode als in de maatschappij. 

Of neem de politiek. “Veel vrouwen in de Amerikaanse Senaat droegen vorig jaar witte kleding. Daar wilden ze iets mee zeggen: het verwees naar de voortrekkers van vrouwenrechten die vaak wit droegen. En presidentskandidaat Hillary Clinton was ook duidelijk bezig met wat ze uit wilde dragen. Zo droeg ze weleens de kleur paars, wat vertrouwen en wijsheid uitstraalt.” Als ik noem hoe Eva zich minder gehandicapt kan voelen door mooie mode, is Yeliz lovend. “Precies. Eva wil zich niet verbergen. Ze geeft juist aan waar ze de aandacht van anderen wil vestigen: bij haar fantastische persoonlijkheid. Die zet ze in de schijnwerpers door de kleding te dragen die ze draagt. Dat is de kracht van mode: je hebt zelf de macht in handen. Jíj bepaalt hoe mensen je zien. Hoe mooi is dat?”

Een aangeboren beperking zit Eva niet in de weg om haar vuur te laten zien middels een outfit. Tuurlijk, het brengt extra werk met zich mee, want Eva moet regelmatig naar de kleermaakster om de hoek. Zo vaak, dat ze Eva bij naam kent en meteen weet wat er moet gebeuren als de presentator met het zoveelste nieuwe kledingstuk binnenkomt. “En als ik er een week niet kom, hoor ik bij mijn volgende bezoek dat ze me heeft gemist. Zo vaak ga ik langs. T-shirts en korte broeken hoeven niet vermaakt te worden, maar alles met lange mouwen en -pijpen wel. Ik vind het fijn om stuks te vermaken: zo zit al mijn kleding mooi om mijn lijf. Het enige jammere is dat ik niet direct dat ene nieuwe shirt kan dragen. Als ik iets nieuws koop wil ik het meteen aan, maar ik moet dan toch echt nog een week wachten. Ach, het moet goed zitten. Dat is wat waard.” 

Eva’s schoenen worden aangepast door haar vader, waardoor ze regelmatig met de nieuwste sneakers aan komt zetten. Maar helaas is niet alles mogelijk op modegebied. “Ik kan me goed uiten met mijn outfits, hoor. Maar ik vind het ook weleens jammer dat ik een handicap heb”, geeft Eva toe. “Ik zou bijvoorbeeld heel graag hoge hakken willen dragen. Ik vind ze sexy, vrouwelijk, elegant. Als een vriendin pumps draagt kan ik weleens jaloers zijn. Het is iets dat onbereikbaar voor me is.” Ze is even stil. “Het is sowieso een moeilijke gedachte dat ik nooit een dag géén handicap heb. Daar denk ik liever niet te vaak over na. Ik heb er niets aan om elke dag te miepen dat ik gehandicapt ben. Dat is doelloos. Tuurlijk mag ik er weleens om balen en huil ik erover, maar dat doe ik hoogstens twee keer per jaar. Gelukkig ben ik een positief en blij mens.” Ik beaam haar woorden. Eva is een wandelende zonnestraal, een die je dag kleur geeft. Ze is een zonnestraal met smaak. “Ik word ook blij van mooie kleding: daarmee kan ik ervoor zorgen dat mensen me als een hippe vrouw zien. Niet enkel als iemand zonder armen en benen. Want ik ben zoveel meer dan dat.”