Spreekrecht en schadeclaims; hoe zit het?

Spreekrecht
In de rechtbank hield de vader van Sharleyne een emotioneel betoog. Over de uitbreiding van het spreekrecht is veel maatschappelijk debat. Voorstanders vinden dat het slachtoffer recht heeft op een rol in het proces. Tegenstanders wijzen erop dat de verdachte nog slechts verdachte is, en emoties de objectiviteit van rechtbank kunnen beïnvloeden.

Hoe zit het precies?
Het spreekrecht voor slachtoffers, of hun nabestaanden, bestaat in Nederland sinds 2005. Toen werd ingevoerd dat slachtoffers, of hun nabestaanden, in het geval van ernstige misdrijven tijdens een rechtszaak hun verhaal mochten doen. Een slachtoffer mocht alleen over zijn eigen emoties en ervaringen vertellen. Uitspraken richting de verdachte, over het bewijs, of over de straf waren niet toegestaan.

Sindsdien werd het spreekrecht een aantal keer uitgebreid. Op 1 juli 2016 werd het spreekrecht ‘onbeperkt’. De beperking voor slachtoffers om alleen over hun eigen gevoelens te praten, werd toen opgeheven. Sinds dat moment mogen slachtoffers dus ook praten richting de verdachte, over het bewijs, en over de op te leggen straf.

En de plannen van minister Sander Dekker om de positie van het slachtoffer te versterken, reiken verder. Begin dit jaar kondigde hij aan dat hij wil dat de verdachte verplicht wordt in de zaal te verschijnen, wanneer het slachtoffer spreekt. Nu is het nog mogelijk dat een verdachte in zijn cel blijft tijdens dit onderdeel, of helemaal niet op de zitting verschijnt.

Lees een samenvatting van de derde dag van de rechtszaakBekijk onze uitzending over de zaak Sharleyne

Lees een samenvatting van de eerste dag van de rechtszaak
Lees een samenvatting van de tweede dag van de rechtszaak
Lees een samenvatting van de derde dag van de rechtszaak
Bekijk onze uitzending over de zaak Sharleyne

Schadeclaim
In de zaak-Sharleyne diende vader Victor Remouchamps een claim in van 100 duizend euro voor ’shockschade'. Wat is dat en hoe werkt het?

Een naaste of nabestaande van een slachtoffer kan tijdens een strafproces een claim indienen voor shockschade, ofwel confrontatieschade. Dat kun je doen wanneer je het ongeval zelf hebt gezien of meegemaakt, en daarvan psychische schade ondervindt.

Shockschade is iets anders dan ‘affectieschade’. Daarbij gaat het om het verdriet van slachtoffers of nabestaanden.

De advocaat van de verdachte kan bezwaar maken tegen de claim, en de hoogte ervan. Uiteindelijk beslist de rechter of en hoeveel de verdachte moet betalen.

Het kan zijn dat de verdachte niet voldoende geld heeft om het (hele) bedrag te betalen. Bij geweldsmisdrijven kan het Schadefonds Geweldsmisdrijven (een deel van) de schade vergoeden. Dat kan ook als de verdachte wel kan betalen, maar de procedure lang duurt. Het slachtoffer krijgt dan alvast een deel vergoed. Het Schadefonds kán het bedrag dat zij aan het slachtoffer uitbetalen terugvorderen van de verdachte, maar doet dat lang niet altijd. In dat geval betaalt de overheid voor de schade.

Volg ZEMBLA ook op LinkedIn