Column: Look what you made me do

Het is het favoriete verweer van een bullebak: kijk wat je me hebt laten doen. Ook de slechterik in Invincible legt graag de schuld bij een ander, maar dan tot in het absurde uitvergroot. 

Tijdens het kijken van de finale van het eerste seizoen van de animatieserie Invincible (waarvan afgelopen week bij Amazon Prime Video seizoen 2 van start is gegaan) kwam opeens een, toch ietwat onverwacht, popnummer bij me boven: Look What You Made Me Do van Taylor Swift uit 2017. Wat betreft onderwerp zijn de twee mediaproducten totaal verschillend: de één is een gelikte aanklacht van een popdiva tegen al haar critici. De andere een ultragewelddadige superheldenanimatie van de man die ook de comic The Walking Dead schreef.

Heel eerlijk: veel van de liedtekst kan ik me niet herinneren. Maar de terugkerende frase ‘Look what you made me do’ (kijk wat je me hebt laten doen) is me altijd bijgebleven. Hier doelt de terugkerende zin op iets relatiefs onschuldigs: het feit dat Swift nu, als repliek op alle laster, dit liedje moet maken.

Toch heeft deze zin, in ieder geval bij mij, meer een negatieve associatie. Als een verweer dat veelal juist door daders gebezigd wordt om slachtoffers de schuld te geven van wat de dader hen net heeft aangedaan. Als je me niet had tegengesproken, of had gedreigd om weg te gaan, dan had ik je geen pijn hoeven doen. Ik zag het laatst in een vertoning van Priscilla (onlangs te zien bij het Leiden International Film Festival, vanaf 4 januari in de Nederlandse bioscopen) over de relatie tussen Priscilla Beaulieu en Elvis Presley. Wanneer Priscilla (Cailee Spaeny, Beste Actrice op het Filmfestival van Venetië) het waagt hem te confronteren met één van zijn vele scharrels is Elvis (gespeeld door Jacob Elordi, meestermanipulator in Euphoria) meedogenloos. Misschien moet ze maar weer eens op bezoek bij haar ouders in West-Duitsland. ‘Begrijp je waarom ik dit moet doen?’, troost hij haar wanneer ze als een hoopje ellende voor hem ligt.

In de onverbiddelijke documentaire Look What You Made Me Do (NPO Start) van Coco Schrijber uit 2022 eigenen juist drie slachtoffers zich deze zin toe: drie vrouwen die het heft in eigen hand namen en hun agressieve partners vermoordden voordat zij vermoord zouden worden.

Invincible volgt meer de traditionele insteek, maar dan wel tot in het absurde uitvergroot. Aan het einde ontdekte Mark (stem van Steven Yeun), en met hem de rest van de wereld, dat zijn vader en superheld Omni-Man (J.K. Simmons) het helemaal niet zo goed voorhad met de mensheid, maar de wereld juist voorbereidde op buitenaardse kolonisatie. Volgens Omni-Man is dit de enige juiste keuze: onder hun – tirannieke – overheersing zal er geen armoede en ernstige ziekte meer zijn.

Wanneer Mark/Invincible weigert klakkeloos in die gedachtegang mee te gaan, richt Omni-Man een bloedbad aan in Chicago. De verantwoordelijkheid legt hij bij Mark. ‘Jouw koppigheid heeft deze mensen gedood. Hoeveel meer mensen moeten er sterven, Mark? Het is aan jou.’

De eerste aflevering van seizoen 2 gaat verder op dezelfde voet. Meewarig delen Omni-Man en Mark – die in een parallelle wereld wel de handen ineen hebben geslagen – de verzetsstrijders mee dat ze simpelweg niet anders kunnen dan hen vermoorden. ‘Jullie hebben zelf jullie doodvonnis getekend door je aan te sluiten bij het verzet.’

Dit tweede seizoen komt wel met een interessante extra twist. Niet alleen de slechteriken gebruiken dit verweer. Ook Cecil Stedman (Walton Goggins), hoofd van de Global Defense Agency, reageert wel erg laconiek wanneer een geheim laboratorium vol schurken ontploft. In zijn optiek heeft iedereen dit aan zichzelf te danken. Hadden ze maar niet in zee moeten gaan met de tegenpartij.

Bregtje Schudel en Omar Larabi schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films.