Column: Hulde aan de stakers

Afgelopen week voegden beroemdheden zich terecht bij de televisiescenaristen die in Hollywood (ook terecht) staken.

Foto credits: Mandy Patinkin / Twitter

Amerikanen zijn kennelijk vergeten wat de term ‘stakingsbreker’ behelst. Of ‘onderkruiper’. Scenarist David Simon (The Wire) en filmmaker Boots Riley (Sorry to Bother You) moesten afgelopen week aan hun Twittervolgers uitleggen dat als mensen uit een bepaalde vakgroep staken, dat je dan niet, al dan niet stiekem, hun werk door een ander laat doen. Zodat het werk alsnog afgemaakt kan worden. Ze doelden op de schrijversstaking in Hollywood, waar de mensen die televisieseries bedenken al enige tijd ontstemd zijn over de salariëring. Dat is terecht: het inkomen van menig schrijver is lang niet zo florissant als pakweg 10 à 20 jaar geleden.

Dat heeft met een aantal oorzaken te maken. Seizoenen van televisieseries zijn minder lang: waar voorheen 12 en 24 afleveringen (een half jaar en een jaar) de norm waren, krijgen scenaristen tegenwoordig betaald voor 6 à 10 afleveringen. Sommige schrijvers zitten soms noodgedwongen een half jaar te wachten voordat hun vaste klus zich weer aandient. Daarnaast is er kritiek op de graaicultuur in Hollywood, waar directeuren van streamingdiensten en filmstudio’s tientallen miljoenen dollars verdienen terwijl de mensen onderop moeten sappelen. Zo zitten veel scenaristen qua uurloon op dezelfde hoogte als een decennium geleden terwijl hun bazen rijker zijn geworden.

Je zou de schrijversstaking dan ook kunnen zien als voorbeeld van een universeel probleem waarbij de taart die we met z’n allen moeten verdelen al voordat hij op tafel komt door een kleine groep aasgieren is verorberd. Meer solidariteit zou dit probleem kunnen oplossen. De lagere klassen zouden zich beter moeten verenigen. Zich moeten weren tegen stakingsbrekers. Dus, zo legden Simon en Riley uit, kan je als regisseur op de set prima je werk doen. Zolang je niet nieuwe dialoog of verhaalwendingen schrijft. Dán ga je op de stoel van de schrijver zitten, en die staken nu.

Weldenkende critici stelden dan ook: stop ook maar tijdelijk met opnames. Want wanneer ben je aan het schrijven? Dat gebeurt al vrij snel, zodra je afwijkt van een door een schrijver geschapen scenario. Rechts-conservatieve Twitteraars probeerden deze reflexen echter te vergoelijken door te beargumenteren dat het allemaal niet zo arbitrair is. En dat een acteur of regisseur prima ook zelf iets mag bijdragen aan een televisie-aflevering. Ik dacht: dan zullen we zien hoe snel er een chaos ontstaat. Schrijven voor televisie is een ambacht, een vak. Dat weet een komiek als Bob Odenkirk (bekend als Saul uit Better Call Saul) maar al te goed.

Hij schreef door de jaren heen aan verschillende projecten maar staat doorgaans vooral voor de camera. Afgelopen week voegde Odenkirk zich met Mandy Patinkin, Drew Barrymore en een keur aan andere beroemdheden bij de stakers. Om te laten zien: als zij niet werken, dan werken wij ook niet. Dat was een mooi gezicht. Acteurs die erkennen dat hun teksten ooit door een ander zijn bedacht. En dat dat schrijftalent gehonoreerd moet worden. Dit was zoals solidariteit moet zijn. Met bekende namen die hun kaarten op tafel legden. Aan hen hoef je niet uit te leggen waar de term stakingsbreker voor staat.