Column: de filmsterren zijn verkast naar televisie

David Biskind omschrijft in zijn nieuwste boek hoe televisie in zekere zin de rol van film heeft overgenomen.

In zijn nieuwste boek Pandora’s Box: How Guts, Guile, and Greed Upended TV constateert filmhistoricus en cultureelcriticus Peter Biskind dat films in dit huidige tijdperk ‘niet meer draaien om mensen, maar om het moment wanneer de stad ontploft’. Biskind ergert zich, kortom, aan de dominantie van Marvel-films en verlegt ditmaal zijn focus naar televisie en naar peak tv in het bijzonder. Want terwijl bioscopen lijden onder een hegemonie van superhelden, beleefden we de laatste ruwweg 20 jaar een televisiehoogtij. Filmmakers en acteurs, van Steven Soderbergh (foto onder) tot Nicole Kidman, verkasten en masse naar het kleine scherm – daar was ook steeds meer het geld te vinden.

Op zich vertelt Biskind niets nieuws in zijn boek: al jaren is bekend dat de zogeheten midbudgetfilm (Gone Girl uit 2014 is een mooi voorbeeld en werd gemaakt voor 61 miljoen dollar) een zeldzaamheid is. Dan heb ik het dus over duurdere films die draaien om mensen die worden vertolkt door sterren. In de bioscoop draaien tegenwoordig vooral films waarin sterren een bijrol spelen, als ze je ze überhaupt (Chris Evans, anyone?) nog sterren kunt noemen. Nee, Nicole Kidman ís een ster en je kunt haar vooral veel zien op televisie (zoals in Big Little Lies, Nine Perfect Strangers, The Undoing en Lioness).

Fascinerend aan Biskinds boek is dat die verhuizing van film naar televisie ook, zoals gewoonlijk in de Verenigde Staten, gepaard gaat met nieuwe ontwikkelingen rondom censuur. Bij HBO is in de jaren 90 min of meer alles geoorloofd, maar als ‘basic cable’ zenders als FX en AMC zich in de strijd om de kijker mengen, blijkt dat het wel moeilijk is om rauwe drama’s te produceren als krachttermen als fuck en cunt zijn uitgesloten. Grappig genoeg hebben de hoge piefen bij FX dan weer geen problemen met al het gratuite geweld in The Shield – Amerikanen hebben traditiegetrouw geen aversie tegen wapengeweld, maar wel een allergie voor het obscene en vulgaire. Ze vinden seks eng. 

Biskind stelt in Pandora’s Box overigens niet dat televisie de rol van film heeft overgenomen. Sterker nog: hij hoopt op een wederopstanding van cinema. Hij haakt in die zin niet echt in op de discussie die de laatste jaren werd gevoerd, met de hamvraag: is televisie nu cinematic? Het antwoord op die vraag is mijns inziens altijd: nee. Zie bijvoorbeeld A Murder at the End of the World, de nieuwe reeks van Brit Marling en Zal Batmanglij: televisie in optima forma, met Emma Corrin in de rol van een intrigerende savant die je elke aflevering beter leert kennen. Dat kan alleen in televisieseries.

Toen afgelopen week bekend werd dat televisiemaker Norman Lear was overleden, moest ik aan Biskinds boek denken en vooral aan de wijze waarop film en televisie toch met elkaar zijn vervlochten. Lear revolutioneerde televisie met zijn progressieve sitcoms (zie All in the Family) waarin nijpende problematiek (van discriminatie tot abortus) werd behandeld. Dat waren series die draaiden om mensen. In die zin zou je, met Biskinds boodschap in je achterhoofd, hartgrondig hopen dat de makers van al die Marvel-films zich eens verdiepen in Lears nalatenschap. En anders blijven we gewoon televisie kijken. Daar zijn de sterren en de mensen steevast te vinden.

Omar Larabi en Bregtje Schudel schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films.