Column: Non-binaire acteur trekt aan de bel

Genderneutrale acteercategorieën zouden de norm moeten zijn, zo bewijst de observatie van televisiester Liv Hewson.

Foto credit: Showtime

De Australische televisiester Liv Hewson kwam op zestienjarige leeftijd uit de kast als non-binair. Hen speelt een prominente rol in de Amerikaanse televisieserie Yellowjackets (2021-): een thriller waarin een vrouwenvoetbalteam uit New Jersey in 1996 na een vliegtuigongeluk moet overleven in de Canadese wildernis. Afgelopen week maakte Hewson wereldkundig dat het niet mogelijk zal zijn om hen te nomineren voor de Emmy Awards die op 19 september worden uitgereikt. Hun verklaring, die verscheen in het Amerikaanse mediatijdschrift Variety, is begrijpelijk: ‘Er is geen plaats voor mij in deze acteercategorieën.’ Hewson voelt zich noch man noch vrouw.

Zo’n uitspraak zet mij direct aan het denken. Raar eigenlijk dat acteercategorieën ‘geslachtsgebonden’ zijn, zoals dat in de Verenigde Staten wordt genoemd. Gendered. Raar dat mensen die zich niet kunnen identificeren binnen deze binariteit, een duur woord voor tweedeligheid, buiten de boot vallen. Bij het Nederlands Film Festival werkt men sinds 2021 wel met genderneutrale Gouden Kalveren. Dat ging niet zonder slag of stoot. Er was kritiek dat er door deze wijziging minder prijzen zijn: slechts een trofee voor beste bijrol en voor beste hoofdrol. Dat kan makkelijk gecorrigeerd worden door meer acteerprijzen uit te reiken. Bijvoorbeeld een bronzen, zilveren en gouden plak.

Ook was er kritiek dat met genderneutrale prijzen de kans groot is dat witte mannen, die vaak trofeeën winnen, ook in Nederland, dan nog meer kans zouden maken. De kans dat bijvoorbeeld een vrouw zou winnen zou kleiner zijn door dit nieuwe systeem. Daar valt wat voor te zeggen. Toch vind ik het belangrijker dat er naar de stem van iemand als Hewson wordt geluisterd. Simpelweg omdat hen momenteel niet wordt vertegenwoordigd in het stemsysteem van de Emmy’s. Het zal me niet verbazen als de prijzen voor Amerikaanse televisieproducties ook genderneutraal worden.

Overigens had Hewson daar iets interessants over te zeggen. Ze sprak over ‘een geïmpliceerd fatalisme waarin we allemaal hebben afgesproken dat gelijkheid onmogelijk is’. Daarmee bedoelt hen dat hen niet mee wil in de quatsch dat een genderneutraal systeem per definitie ongelijkheid in de hand werkt. Ook zei hen: ‘We beginnen ook niet met de prijs introduceren voor beste vrouwelijke en mannelijke regisseur of beste mannelijke of vrouwelijke cinematograaf.’ Een goed punt. Daarmee bewijst hen dat de indeling in categorieën sowieso arbitrair is. Of sterker nog: sommige categorieën zijn dus al sinds jaar en dag genderneutraal.

Overigens hebben onder meer de Amerikaanse Independent Spirit Awards, waar de Amerikaanse onafhankelijke film jaarlijks wordt gevierd, vorig jaar al wel genderneutrale acteercategorieën ingevoerd. Verandering gaat langzaam maar gestaag. Hopelijk draagt de observatie van Hewson bij aan veranderingen bij de grotere award shows. Omdat het schaamtevol en bijna absurd is dat een acteur die aan het begin van hun carrière staat op deze manier aan de bel moet trekken. Niettemin is het mooi om te zien dat Hewson, gezien hun bespiegelingen over gelijkheid en genderneutrale awards, een rasoptimist is. Generatie Z, waar Hewson tot behoort, probeert op geduldige en gedecideerde wijze de wereld in positieve zin te veranderen. Stap voor stap. En vaak met succes.