Column: De bitterzoete kracht van voorkennis

Spoilers hebben vaak een slechte naam. Maar soms is voorkennis cruciaal.

Foto credits: Philippe Antonello / Prime Video

Zelf heb ik nooit zo’n grote moeite gehad met spoilers. Sterker nog: soms ga ik er, zoals ik eerder al eens bekende, zelfs actief naar op zoek. In deze column zou ik zelfs een stapje verder willen gaan: soms voegt van tevoren weten hoe de vork in de steel zit zelfs iets toe. Zo kon ik zelf laatst bij het opnieuw zien van het toneelstuk The Mousetrap (ditmaal in de Nederlandse versie) van Agatha Christie enorm genieten van hoe behendig de moordenaar het spelletje speelt.

Hoe goed een verhaal met een twist zich laat herbeleven zegt vaak ook wel iets over de kwaliteit van de verhalenverteller. Films zoals The Sixth Sense of The Others waardeer je de eerste keer om het mysterie, de tweede keer om het drama. Deze films kan ik dan ook keer op keer bekijken, terwijl voor mij bij The Prestige door het overduidelijke – maar mijns inziens volkomen onterechte – superioriteitsgevoel van Christopher Nolan (‘Are you watching closely?’) één keer eigenlijk al te veel was.

Maar het beste voorbeeld van films of series waarbij voorkennis juist een extra laag toevoegt – of misschien zelfs onontbeerlijk is – zijn de biopics; verhalen die gaan over echte personen. Het feit dat je al op voorhand weet hoe het deze personen in het echte leven is vergaan, voegt een cruciaal gevoel van urgentie en zwaarte toe. Zeker wanneer de mensen in kwestie veel te jong zijn overleden. Zo is het hele vijfde seizoen van The Crown doordrongen van de naderende tragische dood van Diana (Elizabeth Debicki) – het vijfde seizoen stopt vlak voor haar fatale auto-ongeluk.

Iets soortgelijks gebeurt in het vijfde – en laatste – seizoen van The Marvelous Mrs. Maisel, een luchtige komedieserie over de vele beproevingen van een vrouwelijke Amerikaanse comédienne (de mevrouw Maisel uit de titel) in de jaren 60. Deze Midge (Rachel Brosnahan) is een fictief personage, al was Joan Rivers wel een belangrijke inspiratiebron (die overigens wel wat grotere obstakels moest overwinnen als vrouwelijke komiek in een door mannen gedomineerde wereld). Eén personage is wel echt: komiek Lenny Bruce (Luke Kirby, die voor deze rol in seizoen twee een Emmy won voor beste gastoptreden). Bruce was zowel befaamd als berucht om zijn komedie-acts (hij belandde regelmatig in de cel wegens het gebruik van ‘obsceniteiten’). 

Lenny Bruce is al vanaf het begin een betrouwbare constante, als een meteoroïde die op vaste momenten Midges hemel doorkruist. Hij is haar belangrijkste fan en zielsverwant. Iemand die zich aangetrokken tot haar voelt niet omdat ze eruitziet als Rachel Brosnahan, maar vanwege haar komische talent. Terzijde: Joan Rivers had een hechte vriendschap met Bruce, maar liet altijd in het midden of er ooit meer was gebeurd.

De scènes tussen Lenny en Midge zijn steevast hoogtepunten in de serie (al scoort Midges manager Susie/Alex Borstein ook altijd hoog). Toch zit er in iedere scène ook een zweempje tragiek: de wetenschap dat Lenny Bruce in 1966 stierf aan een morfine-overdosis. De makers hebben altijd aangegeven zijn verhaal ook helemaal uit te willen spelen. In de eerste aflevering van het vijfde seizoen loopt het tweetal elkaar op het vliegveld toevallig tegen het lijf. De hereniging is kort en bitterzoet. Veel blijft onuitgesproken. Maar wat wij, als kijker, wel weten en Lenny en Midge niet, is dat de tijd begint te dringen. Misschien was dit wel echt de allerlaatste keer.