Zembla jaaroverzicht 2020

Wat doet een huisarts in crisistijd? Waarom zijn er geen duidelijke instructies voor de inzet van politiehonden? En waarom worden ouders met een ‘zorgintensief’ kind niet goed geholpen? Het zijn vragen die we het afgelopen jaar allemaal probeerden te beantwoorden. Een overzicht van de verhalen die het best zijn bekeken en de meeste impact hadden.

Een groep vrienden uit het Gelderse dorp Dreumel maakt zich grote zorgen over wat er in de natuurplas ‘Over de Maas’ wordt gestort. Dat bleek al in de Zembla-uitzending 'Gokken met bagger' uit 2019.

Zembla gaat terug naar Over de Maas en komt erachter dat grote hoeveelheden van de stof granuliet in het water worden gestort. Het blijkt een explosief dossier: ambtenaren van Rijkswaterstaat wilden de stort tegenhouden, maar topambtenaren drukten de goedkeuring van de stort er doorheen. Halbe Zijlstra blijkt een sleutelrol te spelen. Het dossier ‘De afvaldump door Rijkswaterstaat’ maakt maatschappelijk veel los en zorgt voor debat op lokaal, regionaal en nationaal niveau. Naast de veelbesproken uitzendingen, maakten we een podcast over het maandenlange onderzoek naar de granulietaffaire en die eindigde als best beluisterde podcast van 2020.

Rectificatieverplichting Zembla 

De Rechtbank Den Haag heeft bij vonnis van 31 augustus 2022 geoordeeld dat Zembla onrechtmatig (want niet met de van Zembla te verwachten zorgvuldigheid) tegenover het bedrijf Graniet Import Benelux (ook handelend onder de naam Bontrup) heeft gehandeld door de door Gustaaf Biezeveld gedane uitspraken over het opzettelijk plegen van strafbare feiten door het bedrijf Bontrup in de uitzending van 6 februari 2020 op te nemen. Dit echter zonder voldoende feitelijke basis en op de ongenuanceerde en onvoorwaardelijke wijze zoals Zembla dat toen heeft gedaan. De rechtbank Den Haag heeft BNNVARA / Zembla bevolen deze rectificatie te plaatsen.

Beluister hier de podcast:

2020 staat uiteraard in het teken van de coronacrisis. Voor het dorp Herpen komt de uitbraak van een besmettelijke ziekte akelig bekend voor. Twaalf jaar geleden werden de bewoners ook al getroffen door een mysterieuze ziekte. Mensen kregen toen plotseling zeer heftige griepverschijnselen. Het bleek de opmaat naar de grootste Q-koorts epidemie ter wereld.

Zembla gaat tijdens de coronacrisis terug naar Herpen om te kijken hoe de bewoners en de huisarts zich staande houden tijdens de uitbraak van een nieuwe besmettelijke ziekte in hun dorp. Het is de best bekeken Zembla-uitzending van het jaar 2020.

Bekijk hier de uitzending:

Zembla besteedde eerder al veel aandacht aan de kwetsbaarheid van de voorraad generieke medicijnen in Nederland en de macht van landen als China en India als het gaat om onze dagelijkse medicijnen. De meeste grondstoffen voor onze medicijnen worden in China gemaakt. Tijdens de coronacrisis wordt die kwetsbaarheid pijnlijk duidelijk. Landen worden geconfronteerd met tekorten aan essentiële medicijnen, ook Nederland.

En na de uitzending over medicijnmacht China tijdens de coronacrisis, laat Zembla het medicijnendossier niet los. Zembla werkt samen met NRC en ontdekt dat drie monsters van de grondstof van paracetamol van dezelfde fabriek de kankerverwekkende stof PCA bevatten. Waar ter wereld de vervuilde paracetamol is beland, is niet bekend. De toezichthouders in Nederland wilden niet zeggen of de vervuilde grondstof in Nederlandse pillen verwerkt was. Zembla en NRC onderzoeken uiteindelijk zelf 11 merken paracetamol en gelukkig zijn deze veilig te gebruiken. Maar deskundigen waarschuwen in de uitzending dat dat niet betekent dat er in andere partijen geen vervuiling kan zitten. Naast de paracetamol wordt in de uitzending ook aandacht besteed aan vervuilde diabetesmedicijnen. De Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd roept uiteindelijk partijen diabetesmedicijnen terug omdat er kankerverwekkende stoffen in blijken te zitten.

Bekijk hier de uitzending 'Vervuilde medicijnen':

Meer dan de helft van de ouders met een 'zorgintensief' kind krijgt een burn-out. Ruim veertig procent ervaart relatieproblemen. We kregen heel veel reacties op de uitzending ‘Zorgen voor Indy’. In deze aflevering is te zien hoe ouders Peter en Esther niet goed geholpen worden bij hun dochter Indy (5). Zij heeft een zeldzame chromosoomafwijking, die zorgt voor epilepsie, ADHD, autisme en een ontwikkelingsachterstand. De zorg voor Indy is loodzwaar en het uitblijven van hulp drijft de ouders tot wanhoop.

De uitzending leidde tot verontwaardiging en raadsvragen bij het Amstelveense bestuur. ‘Zorgen voor Indy’ werd van alle uitzendingen uit 2020 online het vaakst teruggekeken.

Bekijk de uitzending hier:

Maandenlang onderzochten Zembla en De Nieuws BV de banden tussen Thierry Baudet en Rusland. Daaruit bleek onder meer dat de FVD-leider in de aanloop van het Oekraïnereferendum nauw samenwerkte met een aan het Kremlin gelieerde Rus. In interne appberichten verwijst Baudet naar betalingen van de man genaamd Kornilov, die hij omschrijft als ‘een Rus die werkt voor Poetin.’

Bekijk hier de uitzending

Deze appjes en berichten waarin Baudet zegt af te spreken met Kornilov met de toevoeging ‘we gaan de Russen nog hard nodig hebben’, moeten we volgens Baudet zien in het licht van ironie, vertelt hij in een interview met Zembla. De uitzending eindigde op de derde plek van de best bekeken afleveringen van 2020 en de podcast over het onderzoek naar Baudet eindigde op de tweede plek qua luistercijfers.

Beluister de podcast hier:

Meer dan een half miljoen mensen zagen deze heftige uitzending waarin we onderzoek doen naar de inzet van de politiehond. We kregen ontzettend veel reacties. Vooral op het verhaal van Arthur die in verwarde toestand verkeert in een tankstation en het aan de stok krijgt met een politieagent die uiteindelijk een politiehond op hem afstuurt en hij vervolgens met geweld wordt gearresteerd.

In de uitzending ziet Arthur voor het eerst de beelden van het incident terug, afkomstig van de bewakingscamera van het tankstation. Hij raakt geëmotioneerd bij het zien van wat hem is overkomen. Zijn verhaal bereikte meer dan een miljoen mensen op Facebook. Uiteindelijk bedankte Arthur in een video alle mensen die hem steunbetuigingen stuurden na het zien van ‘Bijten als beloning’.

Bekijk hier de uitzending: