Welke natuurboeken springen eruit in 2020?

Vroege Vogels besteedt regelmatig aandacht aan de mooiste en meest opvallende internationale natuurboeken. Zondag hoor je onze vaste recensent Alexander Reeuwijk over misschien wel de twee beste boeken die dit jaar zijn verschenen: ‘Metazoa’ van de Australische schrijver en filosoof Peter Godfrey-Smith en ‘Zo doen vogels dat’ van de Amerikaanse wetenschapsjournalist Jennifer Ackerman.

‘Een duik in het ontstaan van het bewustzijn van dieren’ is de ondertitel van het boek van Peter Godfrey-Smith. Niet alleen mensen en apen kunnen in een bepaalde mate ‘denken’, aldus de schrijver. Maar ook haaien, octopussen, garnalen en zelfs koraal. Godfrey-Smith onderzoekt hoe de evolutie van dit bewustzijn is ontstaan. Zo schrijft hij over een ontmoeting die hij als duiker heeft met een eenarmige garnaal (‘zijn arm stond omhoog alsof hij een dirigent was’). ‘Ik was opgetogen. Na jaren octopussen te hebben waargenomen was ik wel gewend aan enige vorm van contact met de meest onwaarschijnlijke dieren, maar dat deze garnaal me zo ongegeneerd aan zou kijken had ik totaal niet verwacht.’

Met behulp van de meest recente wetenschappelijke inzichten, haar eigen ervaringen en haar vogelreizen over de hele wereld neemt Jennifer Ackerman de lezer mee in de wondere wereld van het leven van vogels. Volgens de schrijver is het traditionele beeld van hoe vogels communiceren, voedsel zoeken, zich voortplanten en overleven drastisch veranderd. Vaardigheden die ooit als alleen menselijk werden gezien blijken ook op vogels toepasbaar: misleiding, manipulatie, bedrog, ontvoering, maar ook slimme communicatie tussen soorten, samenwerking, altruïsme, cultuur en spel. Een moedervogel die haar eigen jongen vermoordt, vogels die stelen, vogels die dansen, vogels die zichzelf beschilderen en vogels die een geluidsmuur opbouwen om buitenstaanders weg te houden.

Dat vogels soms gewoon zin hebben om lol te maken is in dit filmpje goed te zien. Een zwarte kraai, die van een besneeuwd dak afglijdt. 

Er zijn dit jaar meer internationale natuurboeken verschenen die zeer de moeite waard zijn. Alexander Reeuwijk bespreekt dit jaar deze groene pareltjes:

Weideland van John Lewis-Stempel
Mosquito van Timothy Winegard
Luister hier naar de bespreking van deze boeken.

Sakura van Naoko Abe
Buitenpost van Dan Richards
Luister hier naar de bespreking van deze boeken.

De levende berg’ van Nan Shepherd
Zonder de top de bereiken’ van Paolo Cognetti
Luister hier naar de bespreking van deze boeken.

Verweven leven; de verborgen wereld van schimmels van Merlin Sheldrake
All birds of the world van Josep del Hoyo
New Guinea, Nature and culture of Earth's Grandest Island van Bruce M. Beehler en Tim Laman (fotograaf)
Luister hier naar de bespreking van deze boeken.

In oktober ging de prijs voor het mooiste Nederlandstalige natuurboek naar 'Wat bomen ons vertellen' van de Vlaamse bomenwetenschapper Valerie Trouet. Andere boeken op de shortlist van de Jan Wolkers Prijs 2020:

Stadsflora van de lage landen – Ton Denters
Wat zingt daar – Dick de Vos
Berichten uit de vallei – Stefan Brijs
Caspar Loopt – Caspar Janssen