Veenmobiel: Friesland op wielen

Sinds een paar weken rijdt er in Friesland een heel bijzonder karretje rond. Het wagentje toont het reliëf van de hele provincie. Deze ‘veenmobiel’ laat zien hoe het grondwatersysteem werkt in alle lagen van het Friese landschap. Door bepaalde keuzes te maken, zoals het laten regenen of de gemaalpomp wel of niet aanzetten kan je zien wat de impact is op dit systeem. Zo stroomt het grondwater van de hoge zandgronden richting de diepe veenpolders. En malen pompen het water weer richting de Friese boezem, waarna het in de Waddenzee belandt.

Landschapsarchitect Peter de Ruyter was een van de bedenkers van de Veenmobiel (ontworpen door De Reuringdienst) en laat zien welk effect de hoogteverschillen hebben op het grondwater, met op de achtergrond een dreiging van een stijgende zeespiegel, een dalende bodem, verdroging, verzilting en steeds grotere weersextremen. Volgens hem is ‘een systeemverandering nodig in het (Friese) waterdenken’. De problemen waar De Ruyter over spreekt staan ook centraal bij de waterschapsverkiezingen van woensdag 15 maart.

Zo zou je in de winter meer gebiedseigen water vast moeten houden voor de steeds drogere zomers. Ook zou je volgens de Ruyter het water moeten vasthouden in de diepste veenpolders om via het grondwater tegendruk op te bouwen in het gehele grondwatersysteem. Het veenmobiel is verrijdbaar. Het Friese Waterschap (Wetterskip Fryslân) met Jan van Rijen als drijvende kracht, laat de installatie het komend jaar op allerlei plekken in de provincie zien. Eerder schreef Peter de Ruyter het boek ‘Vloeiend landschap’ over de toekomst van het Friese landschap. Hierover sprak Vroege Vogels hem in 2016. Luister de reportage hier terug.