PBL: Zonder kringloopeconomie dreigen tekorten

Als niet snel meer werk wordt gemaakt van de kringloopeconomie, dreigt veel verspilling van grondstoffen en zit Nederland rond 2050 mogelijk met "ernstige tekorten". Daarvoor waarschuwt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), dat samen met andere kennisinstellingen een uitgebreide analyse heeft uitgebracht over de circulaire economie.

Aan de analyses werkten onder meer onderzoekers van TNO, het RIVM en het Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden mee. Ze onderzochten op drie belangrijke terreinen onder meer hoe zuinig wordt omgesprongen met schaarse grondstoffen en in welke mate die worden hergebruikt. Het gaat om de woningbouw, hernieuwbare energie en verpakkingen.

De onderzoekers pleiten voor meer en concreter beleid en zien daar ook allerlei mogelijkheden voor. "Er zijn diverse overheidsmaatregelen, maar ze zijn niet genoeg voor een volledig circulaire economie", stellen ze vast. Soms zitten de regels zelfs in de weg. Zo zijn vergunningen voor windmolenparken vaak maar twintig jaar geldig. Als die termijn dan niet wordt verlengd, worden windmolens vroegtijdig gesloopt.

Een ander voorbeeld uit het rapport is het ontwerp van elektrische auto's. De batterij zit nu op zo'n manier in het frame vast, dat losse elementen "niet te repareren of vervangen zijn". Hetzelfde geldt voor talloze andere producten. Als in de ontwerpfase wordt nagedacht over reparatie en recycling, kan dat nieuwe grondstoffen schelen. Daar zijn niet alleen het klimaat en het milieu bij gebaat: het vermindert ook de Nederlandse afhankelijkheid van andere landen.

Momenteel wint de aandrang om meer te bouwen en produceren het meestal van circulair werken, signaleren de onderzoekers. Bij grote investeringen is er "nog weinig aandacht voor circulariteit". Het advies van de experts aan de politiek is dan ook om dit mee te nemen in bijvoorbeeld de woningbouw, de aanleg van windmolenparken of in het gebruik van grote batterijen, dat de komende jaren naar verwachting sterk zal toenemen.

Hergebruik is zeker niet de enige manier om het grondstofgebruik in toom te houden. "Minstens zo belangrijk is een bredere aanpak om het grondstofgebruik te beperken: door slimmer en circulair productontwerp, door levensduurverlenging van producten via reparatie en hergebruik én door een vermindering van de vraag naar producten", schrijft het PBL. In alle onderzochte sectoren wordt nu echter een sterke groei verwacht. Dat maakt circulair werken volgens de onderzoekers des te belangrijker.

Bron: ANP