Ook vissen kunnen zingen

Dat merels en nachtegalen prachtige geluiden kunnen maken is bekend. Maar niet alleen vogels kunnen zingen. Ook vissen kunnen er wat van. Al klinkt dat anders dan bij vogels. Het geluid van sommige vissen heeft wel iets weg van een helikopter, terwijl het geluid van andere soorten meer lijkt op een drumcomputer. Marien bioloog Annebelle Kok van de Rijksuniversiteit Groningen doet onderzoek naar de ‘zangers van de zee’.

Het geluid van een nachtegaal of kabeljauw lijkt misschien niet op elkaar. Maar volgens Kok komt de functie van het geluid dat ze maken wel overeen. Ook sommige mannetjesvissen proberen de vrouwtjes met zang te versieren. En naast de balts gebruiken ze het geluid ook om hun territorium te verdedigen en andere mannetjes af te schrikken.

Kok doet momenteel onderzoek met hydrofoons. Met deze onderwatermicrofoons probeert ze erachter te komen welke vissoorten voorkomen in de Waddenzee. Want daar is nog veel onduidelijkheid over. De Waddenzee is vrij troebel en daarom is het onderwaterleven lastig te bestuderen. De hydrofoons nemen niet alleen het geluid van ‘zingende vissen’ op. Maar ook van zeehonden, bruinvissen en zelfs straaljagers en schepen. Die menselijke geluiden kunnen behoorlijk verstorend zijn voor vissen in de Waddenzee. Dat heeft ermee te maken dat de frequentie van die geluiden overeenkomt met de geluiden die vissen produceren. Het onderzoek van Kok is onderdeel van het programma 'Waddentools Swimway Waddenzee'.  Hierin wordt bekeken welke maatregelen kunnen zorgen voor het herstel van de visstand in de Waddenzee.

Vissen worden ook wel zwemmende oren genoemd. Voor het vinden van voedsel en hun onderlinge communicatie zijn vissen zeer afhankelijk van hun gehoor. Ze hebben daardoor veel hinder van industrieel geluid onder water. Geluid onder water verplaatst zich zo'n vijf keer makkelijker dan geluid boven water. Door de geluiden van de scheepvaart en van de bouw van windmolenparken en olieplatforms kan de communicatie bij vissen ernstig verstoord worden. Bij heel heftige geluiden als het laten exploderen van oude vliegtuigbommen of het heien van fundamenten voor windmolens kan het vissengehoor zelfs ernstig beschadigd raken.