Europese Rekenkamer: Systeem niet-gerecycled afval functioneert slecht

De Europese regeling waarbij lidstaten Brussel moeten betalen voor niet-gerecycled kunststof verpakkingsafval, functioneert niet goed. Dat constateert de Europese Rekenkamer in een nieuw rapport. Het instituut roept de Europese Commissie op de problemen snel te verhelpen.

Kunststof verpakkingsmateriaal dat niet wordt gerecycled is sinds 2021 een nieuwe inkomstenbron voor de EU. Voor elke kilo die lidstaten niet recyclen, gaat 80 eurocent richting de EU-begroting. Deze bijdragen worden berekend aan de hand van prognoses, omdat de daadwerkelijke gegevens pas na twee jaar bekend worden. Vorig jaar bedroegen de inkomsten uit niet-gerecycled plastic 7,2 miljard euro, 4 procent van de totale inkomsten van de EU.

Maar sinds de invoering functioneert het systeem al niet naar behoren, concludeert de Europese Rekenkamer. De gegevens zijn niet betrouwbaar genoeg of de betrouwbaarheid is twijfelachtig. Ook wordt onvoldoende gecontroleerd of kunststof daadwerkelijk gerecycled wordt.

Verder waren veel EU-landen niet goed voorbereid. Deskundigen van de in Luxemburg gevestigde rekenkamer wijzen erop dat aanvankelijk slechts vijf lidstaten de betreffende Europese richtlijn in nationale wetten hadden omgezet. De Europese Commissie zag zich daarom eerder al genoodzaakt procedures te starten tegen de overige 22 landen om dit alsnog te laten gebeuren.

De Europese Rekenkamer controleert of de middelen van de EU correct worden geïnd en besteed. Uit de controles komt naar voren dat voor 2021, het eerste jaar waarover landen moesten betalen, 22 lidstaten een kleinere hoeveelheid niet-gerecycled kunststof hadden voorspeld dan uiteindelijk is berekend. Zo viel de voorspelling 1,4 miljard kilo lager uit dan de hoeveelheid die in 2023 werd vastgesteld, wat neerkomt op 1,1 miljard euro. Dit bedrag staat gelijk aan bijna een vijfde van de 5,9 miljard euro die voor dat jaar werd geïnd.

Los van de financiële implicaties is het door een gebrek aan passende controles ook goed mogelijk dat een deel van het kunststof verpakkingsafval alleen op papier wordt gerecycled, stelt de rekenkamer verder. "Wanneer het als gerecycled opgegeven afval in werkelijkheid wordt verbrand, gedumpt of gestort, is dat een milieudelict", waarschuwt de organisatie.

Bron: ANP