Duik het verleden in met pingoruïnes

Hoe dieper je graaft, hoe verder terug je de geschiedenis in gaat. De diepe kraters die natuurgebied De Mieden kenmerken, kunnen ons veel vertellen over het verleden. Deze kuilen worden ook wel pingoruïnes genoemd. Ze zijn gevormd tijdens de laatste ijstijd, het Weichselien.

Je hebt wat fantasie nodig om ze te herkennen. En een hoogtekaart, want dan zie pas goed hoeveel pingo-ruïnes er zijn in De Mieden. “Dit gebied staat erom bekend dat het de hoogste concentratie pingoruïnes heeft van Nederland”, vertelt Dennis Worst van Landschapsbeheer Friesland.  

Pingoruïnes worden ook wel ijsheuvels genoemd. Ze zijn ontstaan in de laatste ijstijd die Nederland heeft gekend, het Weichselien. Deze begon zo’n 116.000 jaar geleden. Destijds was er een toendraklimaat in Nederland en was de bodem permanent bevroren. Wanneer grondwater omhoog borrelde, bevroor het aan de oppervlakte en vormde het een ijsheuvel. Grond werd hierbij mee omhooggestuwd en gleed langs de zijkanten weer naar beneden. Hierdoor ontstond een randwal langs de kuil.  Toen het tijdens het Holoceen (ongeveer 11.000 jaar geleden) warmer werd smolt het ijs en verdwenen daarmee ook de ijsheuvels. Wat achterbleef waren grote kuilen. Sommigen daarvan zijn nog duidelijk te zien en gevuld met water, maar anderen zijn inmiddels verdwenen onder de grond.  

In enkele van die pingoruïnes heeft veen zich eeuwenlang opgehoopt. Dat is waardevol voor ons, vertelt Worst. “Die verschillende veenlagen kunnen ons informatie geven over het landschap ten tijde van het Holoceen”. Zo blijkt uit een steekproef dat er in een van de kuilen zeggeveen groeide. Worst kan zien dat deze grassoort hier ooit heeft gegroeid door de sjek-achtige structuur van de aarde. 

Kijk de uitzending Vroege Vogels TV over De Mieden op zaterdag 15 oktober om 19.50 uur op NPO 2!