Zorgelijk

In Maud & Babs wordt een dochter geconfronteerd met de dementie van haar moeder (Loes Luca). In gesprek met de hoofdrolspeelster.

In haar eigen leven zijn de rollen omgedraaid. Al acht jaar draagt Luca de zorg voor haar dementerende, inmiddels 87-jarige moeder. Daarvan was ze vijf jaar mantelzorger. Sinds twee jaar zit haar moeder in een tehuis.

Luca is zelf 67. In 2013 begon haar moeder ‘vergeetachtig’ te worden, enigszins vergelijkbaar met zoals het in de eerste aflevering van Maud & Babs gaat: een afstandsbediening in de koelkast; sleutels die kwijt zijn, post-it’s die Babs zelf in de meterkast heeft geplakt, aan het oog onttrokken voor anderen, maar met daarop aanwijzingen voor zichzelf. Het is de fase dat ze zich bewust wordt dat er iets met haar aan de hand is, maar wee dat iemand anders dat mag weten of dat ze het wil toegeven aan zichzelf (‘O ja, de afstandsbediening, die heb ik in de koelkast gelegd. Hij was oververhit.’). ‘Heel herkenbaar,’ zegt Luca, mijn moeder suste ook alles weg of gaf liever een ander de schuld. De ontkenning was heel groot.’

Al snel raakt Babs letterlijk de weg kwijt, vergeet ze uit de bus te stappen en heeft ze geen idee waar ze is, maar is ze nog wel bij machte om haar kleinzoon te bellen. Niet haar dochter Maud (Rifka Lodeizen), want die bemoeit zich overal maar mee en wil ze sowieso niet nodeloos ongerust maken. Maud is het type van alle ballen in de lucht gecombineerd met het zichzelf wegcijferen-gen. Ze heeft een drukke baan als verloskundige en een gezin met twee studerende kinderen van wie er een nog thuis woont. Maud is beslist anders dan haar zus Juliette (Kim van Kooten), een kunstenaar die beter heeft geleerd haar grenzen aan te geven, maar die in de ogen van de wereld (en van haar grote zus) uiteraard de meer egocentrische is van de twee. Maud trekt zich haar moeders ‘vergeetachtigheid’ direct aan als een niet ademende regenjas, Juliette neemt het wat makkelijker op allemaal, wat hun oude rivaliteit doet oplaaien.

Anders dan Maud heeft Luca lang niemand om de zorg mee te delen, laat staan te rivaliseren: ze is enigst kind. Tot tien jaar geleden was haar moeder, die twintig was toen ze beviel, haar beste vriendin. ‘Ze was een wulpse vrouw, met een prachtig decolleté en een eigen leven. We hebben samen gezongen en opgetreden. Nu is ze een lastig kind, een lastpak.’

Luca kon haar rol baseren op haar moeder, maar zeker niet een op een: Babs blijft vriendelijk, dat is in het geval van Luca’s moeder anders. ‘Het is een verschrikkelijk gemene rotziekte. Iemand verandert. De een wordt liever, de ander gemener. Mijn moeder was altijd een leuke hartelijke vrouw met wat scherpe randjes. Die zijn uitvergroot bij haar. Ze is vrij agressief, ze bijt, krabt en knijpt de verzorgenden.’

In de serie speelt vooral het ‘mantelzorgen’ een rol en zien we hoe een dementerende ouder een splijtzwam kan worden in een gezin en in relaties met andere familieleden. Zo vindt de man van Maud (Peter Paul Muller) dat ze erg veel tijd besteedt aan de zorg en zie je ook hoe Mauds werk eronder gaat lijden, wat zijn weerslag heeft op de relatie met haar collega’s. Het is interessant om te zien hoe verschillend de twee zussen zijn.

Lees verder in VARAgids 37 vanaf bladzijde 23.