Van Hereditary tot Weapons: de opkomst van highbrow horror

Veel horrorfilms bewandelen de platgetreden paden. Sommige filmmakers laten echter zien dat het ook anders kan.

Ik heb altijd wel een zwak gehad voor griezelfilms (mijn scriptie ging zelfs over de verschillen tussen Japanse en Amerikaanse geestfilms - horrorfilms met boosaardige geesten in de hoofdrol), zelfs al was het merendeel wel behoorlijk voorspelbaar en kort door de bocht: de onverwoestbare en onvermurwbare seriemoordenaar, de knappe jongens en meisjes die in benarde situaties steeds hele domme keuzes maken. Sommige films en filmmakers speelden hier dan weer slim op in, zoals de originele Scream, Tucker and Dale vs Evil en The Cabin in the Woods (nog geschoten voordat Chris Hemsworth bekend zou worden als Thor).

De laatste jaren lijkt er sprake van een nieuwe horrorstroming, die zich richt op meer gedistingeerde, highbrow horror, waar het niet draait om makkelijke schrikeffecten of om bloederig geweld – al is dat laatste er ook vaak in royale hoeveelheden – maar juist meer om de sfeer. Het begon al in 2014 met It Follows (er is een vervolg, They Follow, in de maak), waarin een jonge vrouw (Maika Monroe) na seks met haar vriendje is vervloekt: vanaf nu zal ze achtervolgd worden door een kwaadaardige entiteit, die alleen zij kan zien en die zich voor kan doen als welk persoon het maar wil. De meest geniale zet – al dan niet 'geleend' van de slotscène in de Japanse horrorfilm Ringu, waarin het dode meisje tergend langzaam uit een put richting haar slachtoffer wankelt – is dat het monster alles doet op zijn/haar gemak. Je ziet de entiteit al van verre aan komen banjeren, maar het zal nooit stoppen.

De afgelopen vijf jaar is het subgenre in een stroomversnelling geraakt, van het constante gevoel van naderend onheil in de films van Ari Aster (Hereditary, Midsommar) tot de verontrustende vervreemding van Longlegs (ook met Maika Monroe) van Osgood Perkins, zoon van Psycho-acteur Anthony Perkins (die onlangs als personage nog zijn opwachting maakte in Monster: The Ed Gein Story). Of denk aan de zowel groteske als magnifieke bodyhorror in The Substance van Coralie Fargeat, waarvoor Demi Moore een Golden Globe voor beste actrice won. Een film vol referenties aan andere unheimische horrorklassiekers, van Stanley Kubricks The Shining tot The Picture of Dorian Gray van Oscar Wilde.

Vanaf aanstaande vrijdag is er bij HBO Max een nieuw highbrow horrorpareltje te zien: Weapons van Zach Cregger (Barbarian). De film start als een onheilspellend sprookje en laat dat onwerkelijke gevoel ook niet meer los. Op een dag, precies om 02:17 uur, stappen zeventien kinderen uit hun bed en verdwijnen in de nacht. Wat volgt is een legpuzzel, opgebouwd uit zes verschillende perspectieven: Justine (Julia Garner, Ozark), de juf bij wie alle zeventien kinderen in de klas zaten; Archer (Josh Brolin, No Country for Old Men), de vader van één van de vermiste kinderen; politieagent Paul (Alden Ehrenreich, Solo: A Star Wars Story), junkie James (Austin Abrams), schoolhoofd Marcus (Benedict Wong, Marvel-universum) en Alex (Cary Christopher), het enige kind uit de klas dat niet is verdwenen.

Vaak doet een intrigerend startpunt beloftes die onmogelijk zijn in te lossen, maar wees gerust: alles komt uiteindelijk samen in een bizar bevredigend – en uiterst bloederig – einde.

Bregtje Schudel en Omar Larabi schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films