Uit het halfduister

In Close up blikt prima ballerina Igone de Jongh terug op haar carrière – én vooruit, want wat moet ze nu ze weg is bij het Nationale Ballet?

Het is een gek beeld. Igone de Jongh, prima ballerina, gewend om in vol ornaat The sleeping beauty en Giselle te dansen, komt nu op laarzen aanlopen bij het dorpshuis van Zuiderwoude. Daar, met de stoelen aan de kant, naast het kleine podium waar ’s avonds de toneelvereniging een blijspel repeteert, gaan de spitzen aan en begint ze met trainen. Er is geen barre, alleen een bar. Wat gaat ze doen? Over De Jonghs (dans)leven na haar glorieuze carrière bij het Nationale Ballet gaat deze Close up. En dat leven begint op de versleten vloer van het dorpshuis.

Bijna 25 jaar geleden was er ook al een Close up over De Jongh. Toen stond ze aan het begin van haar carrière en werd ze gevolgd tijdens haar eerste jaar als aspirant bij het Nationale Ballet. In die 25 jaar is er veel gebeurd, bij dat ballet, maar vooral ook daarbuiten. In die 25 jaar is Igone de Jongh een complete mediapersoonlijkheid geworden, die zich van heel dichtbij laat kennen.

In deze Close up zien we hoe het allemaal begon. Regisseur Simone de Vries vond bij De Jongh op zolder een doos met oude VHS-tapes die haar opa nog had gemaakt. Filmpjes van De Jongh van zeven die thuis tussen de kamerplanten al Het zwanenmeer danst. Het meisje had Alexandra Radius in The sleeping beauty gezien en wilde toen nog maar een ding: dansen. ‘Ik had als kind een hekel aan praten,’ zegt ze, ‘ik was doodverlegen. Toen zag ik dat je niet hoefde te praten, maar dat je kon dansen.’ Dat had ook te maken met het geheim dat De Jonghs moeder met zich meedroeg, dat ze ziek was en nooit meer beter zou worden. Haar moeders pijn ‘aan flarden dansen’ wilde De Jongh en misschien ook wel dat zieke lichaam van haar moeder, met wie ze een diepe band had, transformeren tot het allersierlijkste lijf mogelijk. Dansen was een bezwering en ergens een lang afscheid. Ze vertelt er open over in Close up en ook in de papieren biografie Igone van Marcel Langedijk, die eind vorig jaar verscheen.

Het meisje was aanvankelijk zo verlegen dat ze het niet kon verdragen dat iemand naar haar keek, maar haar moeder vertelde De Jongh dat dat niet kan, dat je moet aanleren dat er naar je gekeken wordt en dat je met opgeheven hoofd in de spotlight treedt. En dat je het anders zijn dan anderen juist moet koesteren. De kleine Igone had al wel discipline en een ongelooflijk drive. En ze had een zeldzaam talent. En dat werd vrijwel vanaf het begin opgemerkt. Ze mocht toen ze 8 was meedoen met de kinderuitvoering van Het zwanenmeer bij het Nationale Ballet en werd er meteen uitgepikt door choreograaf Rudi van Dantzig, die bijna bruut haar been vastpakte en ‘hoger’ zei. Hij zei ook: ‘Over 10 jaar dans jij de hoofdrol, dat moet je me beloven.’ Dat werd De Jonghs doel en daar trainde ze elke dag voor. Een met neon verlicht pad, dat ze volhardend volgde, tot ze inderdaad in 2003, op haar 24ste,, erg jong, eerste soliste werd bij het Nationale Ballet. Die promotie werd officieel aangekondigd door Jeroen Pauw in Nova. Het Nationale Ballet was trots op haar nieuwe Nederlandse prima ballerina en De Jongh maakte indruk in de vuurrode jurk waarin ze Carmen danste. Jarenlang zou ze het boegbeeld zijn van het Nationale Ballet en alle balletten dansen, van de expressieve rollen van Van Dantzig tot de sensuele stukken van Hans van Manen, en alle klassieken en natuurlijk Het zwanenmeer.

Lees verder in VARAgids 23 vanaf bladzijde 33.