The Terror S02E01-05: geesten en gruweldaden

Een Japanse dame schuifelt in een traditioneel gewaad over een houten pier. Plots knakt haar nek om in een onnatuurlijke hoek. Niet veel later weigeren ook haar enkels dienst en stort ze ter aarde. Dan gaat haar hand langzaam maar zeker richting een van haar vlijmscherpe haarpinnen…

Enfin, je hoeft geen natuurfysicus te zijn om aan te voelen dat deze opmerkelijke episode er niet eentje is die de dame in kwestie later na zal kunnen vertellen.

Het is een in het oog springende beginscène van The Terror: Infamy, het tweede hoofdstuk van de anthologieserie The Terror, waarvan het eerste deel als een van de tien beste series van 2018 eindigde. Daarin ging het om de gruwelen van een gedoemde Arctische zee-expeditie uit 1845. Twee schepen met samen 129 bemanningsleden kwamen vast te zitten in het ijs, en worstelden naast voedseltekorten en voedselvergiftiging, scheurbuik en onderkoeling ook met een mysterieuze, moordzuchtige superijsbeer.

Die sterke combinatie van echte en bovennatuurlijke horror komt ook terug in The Terror: Infamy, dat zich voor het grootste deel afspeelt in een Japans gevangenkamp in Amerika tussen 1942 en 1945. Niet dat het leven voor de Japans-Amerikaanse bevolking daarvoor wel een pretje was; Henry Nakayama (Shingo Usami) en zijn vissersfamilie worden gezien als tweederangsburgers. Een opvallend verschil met nu: de Mexicaans-Amerikaanse Luz Odeja (Cristina Rodlo, Too Old to Die Young ) wordt wel klakkeloos geaccepteerd als Amerikaans.

‘Ik zou eigenlijk geen zaken moeten doen met mensen zoals jullie’, laat een wanstaltige visopkoper (Teach Grant) hen weten, vlak voordat hij verklaart niet meer dan de helft van de echte waarde voor de visvangst verwacht te betalen.

Na de aanval op Pearl Harbor op 7 december 1941 door de Japanse Keizerlijke Marine worden de zaken er op z’n zachtst gezegd niet beter op. Executive Order 9066, ondertekend door Franklin Delano Roosevelt, geeft permissie dat iedereen met ook maar enige Japanse achtergrond vastgezet mocht worden in interneringskampen.

Alsof dat nog niet genoeg is, wordt de gemeenschap geteisterd door een bakemono, een Japanse geest die van gedaante kan veranderen. De geest kan zich voordoen als mens van vlees en bloed, maar kan ook van een afstandje mensen besturen.

The Terror: Infamy biedt zo een interessante variant op American Gods. Als immigranten hun goden mee kunnen nemen naar Amerika, waarom dan niet ook wraakzuchtige geesten? Het is niet helemaal duidelijk wat de geest nu precies wil, en welke rol de mysterieuze Yuko (Kiki Sukezane, Lost in Space , Heroes Reborn) hierin speelt, maar de bakemono heeft, zoals dat wel vaker is bij Japanse geesten, wel duidelijk een agenda.

De makers Alexander Woo en Max Borenstein hebben een rijke folklore om uit te putten. Bijna ieder Japans spookverhaal (van Ringu en Dark Water tot Ju-On) bevat wel een yurei, een geest met onafgemaakte zaken. Maar bijgeloof is natuurlijk van alle culturen. ‘Wat doe ik verkeerd?’, vraagt fotograaf Chester (Derek Mio), de zoon van Henry Nakayama, zich hardop af, wanneer er op al zijn foto’s wazige schimmen staan. ‘Vraag je het mijn professor, dan is het een combinatie van een trage sluiter en een bevende hand. Vraag je het mijn Joodse moeder, dan heb je foto’s gemaakt van iets dat je beter niet vast had kunnen leggen’, antwoordt een collega.

Bij het nabootsen van ervaringen in daadwerkelijke Japanse interneringskampen kregen de makers veel hulp van George Takei (Lt. Sulu in de originele Star Trek ), die hier wijze buurtouder Yamato-san speelt. Takei bracht zelf vier van zijn kinderjaren door in precies zo’n soort kamp. Waar beetje bij beetje je privacy, je eigenwaarde en je mensenrechten worden afgenomen. Opeens ben je niet eens een tweederangsburger meer, je bent de vijand.

Doet deze bovenstaande omschrijving je denken aan het huidige Amerikaanse vreemdelingenbeleid? Je bent niet de enige. Takei zelf gaf in juni in een tweet aan duidelijke overeenkomsten te zien tussen de interneringskampen van vroeger en de detentiecentra van nu.

The Terror: Infamy is meer sfeervol dan echt angstaanjagend – opnieuw hulde voor het sounddesign – en is (vooralsnog) niet zo beklemmend als het eerste deel, of onderhuids angstaanjagend als de Japanse spookverhalen (kaidan) waar de serie zo duidelijk door geïnspireerd is. Aan de andere kant: hoe eng en afgrijselijk de geest ook is, diens daden verbleken bij de gruwelijkheden die echte mensen elkaar aan kunnen doen.