The Mind, Explained S01E01-02: fascinerende duik in het menselijke brein

‘Sommige momenten voelen zo belangrijk, dat we geloven dat we ze perfect in ons geheugen hebben staan’, aldus de voice-over van actrice Emma Stone ( The Favourite ). In de documentaireserie The Mind, Explained wordt iets onverklaarbaars uit het menselijke bestaan nader onderzocht: het brein.

In de miniserie met vijf afleveringen van gemiddeld twintig minuten tonen de makers in hapklare scènes op welke wijze elk deel van de hersenen werkt. Onderwerpen rondom het geheugen, dromen, angst, mindfulness en psychedelica worden onder de loep genomen. De documentaireserie is ontstaan uit een samenwerking tussen Netflix en Vox, een Amerikaanse nieuws- en opiniewebsite.

'Het doel van herinneringen is het bewaren van het verleden. Waarom zijn ze dan zo onbetrouwbaar?' Dat is de kernvraag in de eerste aflevering ‘Memory’. De aflevering richt zich op het gegeven hoe ons geheugen werkt. Al vanaf de openingsscène worden verscheidene herkenbare momenten uit de wereldwijde geschiedenis getoond: van de maanlanding, het neerhalen van de Berlijnse muur, en de dood van prinses Diana tot 9/11.

De aflevering toont hoe fragmenten opgesloten in de hersenen van mensen over waar ze waren en wat ze deden op 11 september 2001, eigenlijk helemaal niet nauwkeurig zijn. Onze herinneringen zijn soms onnauwkeurig omdat verschillende delen van onze hersenen herinneringen samenvoegen met verscheidene stukjes informatie. Een kampioene van wereldwijde geheugencompetities bespreekt de techniek die ze gebruikt om bijvoorbeeld een reeks van honderd getallen te bestuderen.

Het is opmerkelijk dat de makers de tragedie van 11 september in het merendeel van de aflevering gebruiken ter illustratie van onnauwkeurige herinneringen. Het is immers één van de meest prominente daden van extremistisch terrorisme in het Westen, maar voor de makers klaarblijkelijk een goed uitgangspunt voor een eigenzinnige focus op ons brein. Desalniettemin is het een interessante uiteenzetting over het menselijke geheugen.

De tweede aflevering ‘Dreams’ richt zich op de vraag of onze dromen een werkelijke betekenis hebben, en of ze nu wel of niet een doel dienen. Tijdens onze slaap is ons emotionele brein actief, terwijl het rationale brein is uitgeschakeld. Daarnaast dromen we maar een vijfde deel van de tijd die we slapen. Het is wellicht voor velen geen nieuwe informatie, maar het wordt op een onderhoudende manier gebracht. 

Emma Stone doet het verdienstelijk als voice-over artiest, om de kijker te enthousiasmeren voor het onderwerp, en door de afleveringen heen te leiden. Het is ietwat droog materiaal, maar de serie weet middels persoonlijke interviews, studies, grafieken, archiefbeelden en handgetekende cartoons, je nieuwsgierigheid te prikkelen over de werking van onze hersenen. The Mind, Explained is een simplistische maar heldere documentaireserie.