The Innocent Man S01E01-03: docu-serie volgens de formule

‘We zien dingen zoals wij zijn, niet zoals ze zijn’, het is de beroemde quote van de Franse schrijfster Anaïs Nin die oplicht op een televisie, in de opening van de zesdelige true crime-documentaireserie The Innocent Man.

De serie is gedeeltelijk gebaseerd op het non-fictieboek The Innocent Man van John Grisham en concentreert zich op de moord op Debbie Sue Carter in 1982 in Ada, Oklahoma. Twee mannen, waaronder voormalig minor league baseball-speler Ron Williamson, werden veroordeeld voor de misdaad, maar waren (zoals de titel al aangeeft) onschuldig. Hoewel Grishams boek voornamelijk ging over de Carter-zaak, heeft uitvoerend producent Ross Dinerstein het verhaal uitgebreid met de moord op Denice Haraway. Haraway werd ontvoerd uit het benzinestation waar ze werkte, en later vermoord. Een misdaad die centraal stond in Robert Mayers’ non-fictieboek The Dreams of Ada uit 1987.

In beide moordzaken hadden de vermeende daders een lage sociaal-economische status, en was er sprake van drugsmisbruik, en/of geestelijke gezondheidsproblemen. In beide gevallen ging het om gedwongen bekentenissen die, zeer opmerkelijk, gedeeltelijk gebaseerd waren op dromen. Middels DNA-bewijs werden Williamson en zijn vriend Dennis Fritz in de Carter-zaak in 1999 vrijgelaten, terwijl de mannen in de Haraway-zaak nog steeds vanuit de gevangenis hun vonnissen en veroordelingen proberen aan te vechten.

De documentaireserie toont de verhalen van de vrienden en familie van de slachtoffers, inwoners van Ada, advocaten, journalisten, John Grisham en andere personen die bij de zaak betrokken waren. The Innocent Man wekt deels enig gevoel van nieuwsgierigheid en verontwaardiging op over de moordzaken, maar er is weinig focus of zelfs urgentie; het gaat immers om ruim dertig jaar oude moordzaken.

Binnen het true crime-genre is The Innocent Man niet vernieuwend, maar veilig volgens de formule en zelfs anticlimactisch. De eerste drie afleveringen hebben dezelfde stilistische structuur: reconstructies, overbodige tijdlijnschema’s, en op het einde van de aflevering vaak een ‘verrassende’  twist. Regisseur Clay Tweel kiest ervoor om binnen de afleveringen meermaals te wisselen tussen de Carter- en Haraway-moorden. Dit is wellicht een opzettelijke keuze om de overeenkomsten tussen de misdaden en hun daaropvolgende (falende) juridische processen te illustreren, maar het doet geen recht aan de individuele, pijnlijke moordzaken.

Gaandeweg doemt de vraag op over wat nu het doel van de serie is. Is het om hernieuwde aandacht te schenken aan de moordzaken, als een flagrant voorbeeld van juridisch onrecht? De makers gaan nooit echt in op de vraag of de politie en de aanklagers alleen slordig waren, of echt actief samenspanden om de mannen in te kaderen. Het is tevens opvallend dat de serie niet dieper ingaat op het aspect dat dromen blijkbaar meetellen als juridisch bewijs in de staat Oklahoma. Het enige dat zeker is: er is ontzettend veel schade aangericht jegens de beschuldigden.

In de kern laat The Innocent Man zien hoe een moord een groep slachtoffers kan creëren die voor altijd met elkaar zijn verbonden.