Tetris: onverwacht vermakelijke spionnenthriller

Toen Tetris half maart in première ging op het Amerikaanse South by Southwest-festival in Austin, schreef een Amerikaanse filmcriticus dat hij niet bekend is met dit roemrijke fenomeen uit het einde van de jaren 80. Dat is bijzonder: wereldwijd zijn sinds 1989 een kleine 120 miljoen Gameboys verkocht en wie over de handheld spelcomputer beschikte had steevast een cassette met Tetris erop. De game en de kleine console vormden een ongekende symbiose. Filmmaker Jon S. Baird (wiens uitstekende televisieserie Stonehouse afgelopen vrijdag van start ging bij NPO) laat in Tetris zien hoe een paar visonairs dit immense succes voorspelden.

Het scenario van nieuwkomer Noah Pink laat zich omschrijven als een enerverende spionnenthriller. Kijkers die niet bekend zijn met de ontstaansgeschiedenis van Tetris zullen ongetwijfeld met verbazing kijken naar de intriges en het gekonkel in de film. Terwijl de totstandkoming van videogames normaliter vast een banale aangelegenheid is, voert Baird de kijker al snel naar de Sovjet-Unie, waar een intelligente programmeur (Nikita Efremov speelt Alexey Pajitnov) het welbekende geklooi met blokken van uiteenlopende formaten bedenkt. Gewiekste wezels weten vervolgens het bedrijf waar Pajitnov voor werkt licenties te ontlokken voor het buitenland.

Dat gaat natuurlijk niet helemaal goed, en de jonge programmeur Henk Rogers (Taron Egerton) trekt al snel aan het kortste eind als blijkt dat zijn vergunning om Tetris in Japan in arcadehallen te mogen exploiteren niet legitiem is. Rogers, een Nederlander die opgroeide in New York en belandde in Japan waar hij een gezin stichtte, reist prompt af naar Moskou, waar hij graag orde op zaken wil stellen. Daar stuit hij op kwaadwillende types: een miljardair; zijn zoon; een KGB-agent. Sommige Sovjets willen Tetris niet zomaar verkopen aan buitenlanders; andere Sovjets willen hun natie, die op dat moment in een crisis verkeert, juist redden.

Tetris speelt zich af aan de vooravond voordat de Sovjet-Unie implodeerde en in de uitverkoop ging en de oligarchen de boel gingen domineren. Die historische achtergrond geeft de film een smeuïge lading. Bovenal is deze thriller simpelweg bij vlagen zinderend. Net zoals Tetris soms bijna leidde tot hartaanvallen. Grappig is dat de esthetiek en vorm van het spelletje af en toe terugkomt in de film die, zeker voor al die mensen die Tetris wél kennen, onmiskenbaar een mustsee is.