Sweet/Vicious & seksueel geweld in tv-land

Jongen: 'Nee, alsjeblieft, niet slaan!' Jongen krijgt een klap. 'Oh, sorry, ik dacht dat "nee" "ja" betekende. Foutje!' – première van Sweet/Vicious.

Wie had dat gedacht? MTV, de zender met series als Catfish , Ridiculousness en Real World Seattle: Bad Blood , geeft ons met Sweet/Vicious een serie die tot nadenken stemt. Hilarisch, duister en oprecht, een mengeling van Veronica Mars en Kick-Ass. En dat met een onderwerp als verkrachting.

Op tv struikel je er tegenwoordig zowat over, seksuele mishandeling als plotontwikkeling of shock effect. Zelfs serieuze dramaseries als The Americans , Scandal en House of Cards lijken er niet aan te ontkomen. Het is 'een plaag voor de industrie' zegt Jeremy Slater, uitvoerend producent van de tv-serie The Exorcist in het Variety-artikel ‘The Progress and Pitfalls of Television’s Treatment of Rape’. Van de 200 scripts die ze binnenkregen voor het eerste seizoen, bevatten er tussen de dertig en veertig brute verkrachtingsscènes, vaak zonder enige narratieve onderbouwing. Die belandden dan ook direct in de prullenbak. Showrunner Bryan Fuller ging bij Hannibal – een serie die niet bang is te choqueren  – zelfs een stapje verder: scenario’s met seksueel geweld kwamen er bij hem niet in.

Allemaal waren ze het er wel over eens: te vaak grijpen schrijvers naar verkrachting als makkelijk plotmechanisme, als een simpele manier om een vrouwelijk karakter uit te diepen.

Ze zijn niet de enigen die er zo over denken. ‘Hey TV: Stop Raping Women,’ kopte een artikel in Entertainment Weekly begin 2014, onder andere naar aanleiding van de aanranding van de engelachtige bediende Anna Bates in Downton Abbey. ‘Konden de scriptschrijvers nu echt niets anders voor haar personage verzinnen?’ vroeg columniste Karen Valby zich af. Vele fans – en schrijver George R. R. Martin zelf – vielen over de verkrachtingsscène tussen Cersei en Jaime in het vierde seizoen van Game of Thrones , een seksuele handeling die in de boeken consensueel was. En als je dan toch Sansa’s verkrachting vol in beeld wil brengen, doe het dan voor een betere reden dan alleen om een man (Theon) wakker te schudden. Nog tragischer was de ontwikkeling in The Strain , waarin de biseksuele en extreem zelfredzame Dutch (die in de boeken overigens niet bestaat) bijna door vampier Eichhorst wordt aangerand, maar net wordt gered door prins op het witte paard Vasily Fet.

Toch ligt het allemaal nog wat genuanceerder, benadrukt een columnist voor The Invisibility Project. Verkrachtingen bestaan. Ze komen vaker voor dan moord. Om precies te zijn, elke 98 seconden is er in Amerika iemand het slachtoffer van seksueel geweld. Dus is het niet zozeer onze televisie die moet stoppen met verkrachten, maar onze maatschappij.

Waar wel wat aan gedaan kan worden, is de manier waarop seksueel geweld in tv-series wordt gebruikt. Niet onnodig, niet achteloos, niet alleen voor shock effect, en zeker niet alleen om een man tot actie aan te sporen. Dat het inderdaad anders kan bewees Jessica Jones in 2015, een complexe en genuanceerde karakterstudie van wat een dergelijk trauma met je kan doen.

Sweet/Vicious vat de gevoelige materie direct bij de horens, en doet dat een stuk bedachtzamer dan je naar aanleiding van de synopsis zou denken: Twee jonge studentes, timide sociëteitsmeisje Jules (Eliza Bennet) en cynische drugsdealer Ophelia (Taylor Dearden, de dochter van Bryan Cranston) sluiten een ongebruikelijke vriendschap en gaan ’s nachts als ninjaburgerwachten de strijd aan tegen seksueel geweld op hun universiteitscampus. De serie werkt vanwege de chemie tussen de twee hoofdrolspelers – en tussen Ophelia en haar beste vriend Harris (Brendan Mychal Smith, rapper Sam in You’re the Worst ) – de grappig, scherpe dialogen (Jules: 'Wow, jij zegt ook echt alles wat in je opkomt.' Ophelia: 'Dat is mijn charme.' Jules: 'Is dat hoe je ouders het noemen?' Ophelia: 'Nee, die noemen me een ongelukje.') en surrealistisch geweld. Maar seksuele mishandeling en de nasleep worden in de serie nooit gebagatelliseerd.

Natuurlijk is het leuk om in deze harde realiteit van Trump twee kleine meisjes seksistische bullebakken in elkaar te zien trappen, maar, zoals ook showrunner Jennifer Kaytin Robinson zelf in een interview benadrukte, geweld is niet de oplossing. De nachtelijke uitstapjes van Jules – zelf slachtoffer van seksueel geweld – als misdaadbestrijder zijn uiteindelijk pleisters, die niets doen tegen de mengeling van schuld, schaamte, machteloosheid, boosheid en angst die ze voelt wanneer ze de dader – het vriendje van haar beste vriendin Kennedy (Aisha Dee) – weer eens tegen het lijf loopt.