Nederlander in Hollywood: Regisseur/cameraman Roel Reiné (Michiel de Ruyter)

Hoe zijn dag eruit ziet? ‘O jezus’, flapt Roel Reiné eruit. Het is 10 uur ’s ochtends en hij is in de auto onderweg naar zijn eerste meeting. ‘Bel me tussen 10 a.m. en 8 p.m. Los Angeles time,’ had hij per mail laten weten. ‘Als ik niet opneem, een halfuur later weer proberen.’ Hij neemt bij de eerste poging op. Zijn dag dus: eerst drie meetings over nieuwe projecten (hij heeft er 27 lopen), vervolgens langs bij de montage van zijn western Dead Again in Tombstone, dan lunchen met zijn agent en ‘zo kabbelt het voort’. Hij is die ochtend, zoals elke ochtend, om 7:00 uur opgestaan om tijd met zijn kinderen door te brengen. Het licht zal waarschijnlijk om een uur of drie uitgaan vannacht. Hoewel de laatste dagen lag hij er al om 22:00 uur in. ‘Ik was in Nederland om te casten voor mijn nieuwe film Redbad en pareer een jetlag.’

Sinds hij Michiel de Ruyter maakte, het groot opgezette epos over de zeventiende-eeuwse Nederlandse zeeheld, is zijn ster snel gerezen. ‘Het is niet zo dat ik voor Michiel de Ruyter zonder werk zat, ik had al zestien Amerikaanse speelfilms gedaan, maar ik bleef hangen in films tot 7 à 8 miljoen dollar, in het actiesegment. Nu word ik benaderd voor films van 100 miljoen dollar en vragen ze me heel vaak voor historische drama’s.’

Zoals? ‘Ik kan geen namen of rugnummers geven, want je weet nooit of een project doorgaat. Maar onlangs werd ik bijvoorbeeld benaderd door een grote producent of ik een film over een Engelse admiraal wil maken. Het zou een film zijn die aanvankelijk 200 miljoen dollar moest kosten, alleen dat geld hadden ze niet. Daarom kwamen ze bij mij. Of ik wilde kijken of het ook voor 40 miljoen dollar kon. Michiel de Ruyter maakten we voor 8 miljoen, dat heeft indruk gemaakt, want het is historische drama met enorme actiescènes erin. Ik hield een pitch en ik was nog niet klaar of ze riepen: ‘You’re hired’. Wat trouwens niet betekent dat het doorgaat. Ik ben er nu mee aan de slag. Of dat betaald wordt? Nee. Je krijgt pas geld als er groen licht is. Dat is een van de redenen dat er altijd verschillende projecten naast elkaar lopen.’

Reiné, formeel opgeleid tot leraar, begon zijn loopbaan in 1990 als televisieregisseur van jaren 90-series als Fort Alpha en 12 steden, 13 ongelukken. Eind jaren 90 regisseerde hij zijn eerste grote actiefilm, The Delivery (1999), die hij ook zelf produceerde en waarvoor hij zelf het camerawerk deed. De film werd niet bijster goed ontvangen, maar Reiné won er wel een Gouden Kalf voor. Twee jaar later vertrok hij op de bonnefooi naar Los Angeles met maar een doel: films maken. ‘Ik geloof heilig in de 10.000 hour rule van Malcolm Gladwell, die meent dat als je dat aantal uren ergens instopt je het je eigen kunt maken. Toen ik hier aankwam, nam ik echt alles aan. Dat veel van de films straight to video gingen, maakte me niets uit. Kilometers maken. Ik draai twee films per jaar.’

Inmiddels is hij in Los Angeles doorgedrongen tot de A-lijst. Of nou ja, in ieder geval als tv-regisseur. ‘Er is hier een top 30 van regisseurs waar ze uit vissen. Daar zit ik tegenwoordig, mede door het succes van Michiel de Ruyter, ook bij. Zo heb ik afleveringen geregisseerd van Black Sails, een achtiende-eeuws piratendrama uit de koker van Michael Bay. Televisiedrama is tegenwoordig groot in Hollywood, omdat het eigenlijk de enige plek is waar je als regisseur nog artistiek uit de verf kunt komen. De speelfilms die nog worden gemaakt, zijn of grote super helden-films, of ‘pet’ projects (vehikels) voor vooraanstaande acteurs. Op tv is veel meer ­mogelijk, kijk naar series als House of Cards, of Narcos. Het is interessant voor een regisseur, waar anders kun je nog plus tien uur dramatische lijnen bedenken en personages uitwerken?’

Maar Reinés liefde ligt toch nog altijd bij film. Misschien ook omdat hij regie combineert met camerawerk. ‘Dat is bij tv uit den boze, hoewel ik na twee weken draaien bij Black Sails ook een paar dagen camera gedaan heb. Het leverde wel iets interessants op en de producenten stonden er open voor.’

Hoewel regisseur/cameraman geen ongewone combinatie is – Jan de Bont deed het, Ridley Scott ook in zijn begindagen, Steven Soderbergh – zie je wel dat naarmate de films groter worden, de meeste combi-regisseurs het camerawerk toch overlaten aan een DOP (Director of Photography). ‘Voor mij werkt het vooralsnog goed om het te combineren. Doordat ik zelf camera doe, sta ik heel dicht bij de acteurs. Veel regisseurs kijken tegenwoordig achter een monitor mee, dat is niet mijn stijl. Iemand als Martin Scorsese staat bijvoorbeeld altijd naast de camera en geeft vanaf die plek aanwijzingen. Ik voel ook de behoefte zoveel mogelijk op de set te staan, dicht bij de acteurs. Dan kan ik het beste zien hoe ze lopen, hoe ze kijken, hoe ze bewegen en tegelijkertijd controleren wat de camera doet, welke lenzen er gebruikt worden. Bij Black Sails was het eigenlijk de eerste keer dat ik met een aparte DOP werkte. Dat was interessant en ik leerde ervan, maar bij Redbad draai ik toch weer zelf.’

Die film, wederom een Nederlandse productie, die officieel Redbad 754 A.D. gaat heten, zal qua grootsheid en spektakel vergelijkbaar zijn met Michiel de Ruyter. ‘De film speelt zich af in de achtste eeuw na Christus en volgt koning Radboud (de titel ‘Redbad’ is Fries voor Radboud), die het opnam tegen de ­Frankische overheersers. Het zal een film worden met veel veldslagen, waarvoor we duizenden figuranten gebruiken. Ik durf nu al te zeggen dat het nog spectaculairder wordt dan Michiel de Ruyter.’ Na Redbad wil Reiné nog films maken over Willem van Oranje en ook de Tachtigjarige Oorlog staat op zijn wish list. ‘Ik vind de Nederlandse geschiedenis niet alleen interessant maar ook belangrijk. Ik snap nooit zo goed waarom we in Nederland zo weinig trots zijn op de helden van vroeger. In Michiel de Ruyter is ook een grote rol voor de gebroeders De Witt weggelegd, die een heel belangrijke rol hebben gespeeld in de eenwording van Nederland. Dat weten mensen eigenlijk helemaal niet. In Amerika is men veel trotser op de vlag en het volkslied. Ik kan daar met bewondering naar kijken. Een beetje meer trots en respect voor de Nederlandse geschiedenis zou niet slecht zijn denk ik.’

Reiné is aangekomen op de plaats van bestemming. Klaar voor zijn eerste ­meeting. Hoe hij een volle dag volhoudt? ‘Ik ben een heel fitte man: ik drink geen koffie, geen thee, ik rook niet, gebruik geen drugs. Ik ben gepassioneerd. Mijn passie voor film is enorm. Mijn adrenaline kookt altijd.’