Our Planet S01E01: in het kielzog van Planet Earth

De BBC-documentairereeks Planet Earth was in 2006 een ongekend succes: de dvd-box, met elf afleveringen waarin de natuur op sublieme wijze in beeld wordt gebracht, vond gretig aftrek. Netflix ‘leent’ voor Our Planet onder meer de welbekende voice-over, David Attenborough, van Planet Earth, evenals één van de producenten. Vooral met als doel, zo lijkt het, om de BBC-triomf te overtreffen, met acht kleurrijke afleveringen die in het teken staan van preservatie van de wonderlijke natuur.

Het is alweer vijftig jaar geleden dat de mens de maan wist te bereiken, zo proclameert Attenborough plechtig. We gaan ons ditmaal verwonderen over ‘onze eigen planeet’. Strijkers zwellen aan, terwijl de statige Brit vervolgt: ‘In vijftig jaar tijd is de populatie meer dan verdubbeld. De natuurwonderen die zijn overgebleven moeten we zien te behouden.’ Hij heeft het over ‘een stabiel Eden’. Een soort paradijs. Een romantisch, gechargeerd beeld van onze planeet, voor de industriële revolutie. Dat dit historisch gezien niet helemaal klopt – de mens had duizenden jaren geleden al invloed op de natuur – moet je maar voor lief nemen.

Attenborough neemt de kijker daarop mee naar de Peruviaanse kust, waar een opmerkelijk verschijnsel plaatsheeft: vijf miljoen aalscholvers en blauwvoetgenten emigreren daar dagelijks naar de nabijgelegen zeewateren om op ansjovis te jagen. Het prachtige schouwspel is met telelenzen en drones gefilmd, en wordt in slow-motion getoond. Als straaljagers scheren ze door de lucht, alsof het hier een luchtgevecht betreft uit de Tweede Wereldoorlog. Het is filmisch, en gepolijst, bijna computeranimatie, zo helder.

Maar de natuur is niet immer pais en vree. In een zoutpan, waar het slechts enkele dagen per jaar regent, zien we een verdwaalde olifant en een dolende zebra. Het is oogverblindend en treurig tegelijk. Dan is er weer tijd voor vreugde met een colonne aan dansende flamingo’s, die van afstand gefilmd lijken op een verzameling roze dotten. De flamingo’s moeten op een gegeven moment, bij gebrek aan water, een overtocht maken die niet alle jonge diertjes overleven. De beelden van een waggelend beestje dat onverhoopt de reis moet staken zijn bijzonder ontroerend.

In de eerste aflevering volgen nog de wildebeesten op de Afrikaanse Serengeti, die de regenval volgen en het gras dat daardoor groeit verorberen. We zien hoe hun kalfjes worden opgejaagd door wilde honden, terwijl Attenborough opmerkt: ‘En dan slaan ze op de vlucht.’ Tja, dat zien we in beeld. Soms volstaat het visuele, dan hoef je niet alles van nodeloze context te voorzien. Het is bijna alsof de makers vrezen dat als Attenborough eens een aantal minuten zwijgt, dat de kijker dan het hazenpad kiest.

Misschien hebben ze daarom gekozen om ook aandacht te besteden aan de dansende vogels uit de tropen, die in Planet Earth zo’n sensatie waren. Daar wringt ook de schoen. In de categorie natuurdocumentaires is Planet Earth een magnum opus. Wie Our Planet kijkt zal wellicht overmand worden door een verzadigd gevoel. Zo van: ‘Dit heb ik al eens gezien.’ De inzet – naast een bak geld verdienen ook proberen een pregnante boodschap te verkondigen – is bewonderenswaardig, maar niet zaligmakend. Our Planet is met verve gemaakt, maar geenszins uniek.