Ontwikkelingshulp ontrafeld

Het ministerie van Buitenlandse Zaken ligt er eenzaam bij. De normale drukte rond het Haagse Centraal Station is er niet in deze corona-tijd. De ruime Hal van het ministerie is vrijwel leeg, er staan alleen twee bewakers die ons verwijzen naar de VIP-ingang. Als we staan te wachten bij de ligt voor de Very Important Persons, schuift de deur net open. Minister Stef Blok kijkt ons vorsend aan, 'zo zo, hoog bezoek', zegt hij en we zien een ironisch glimlachje. 'Bijzonder goedemiddag excellentie', antwoordt Patrick Lodiers. 

Even later nemen we plaats in een ruime vergaderzaal die wordt opgesierd door de ingelijste foto’s van alle voorgangers op Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking. Een paar dagen eerder zat Wopke Hoekstra in deze zelfde ruimte nog tot diep in de nacht snoeihard te onderhandelen met de andere Europese landen over een steunpakket van 540 miljard euro. Hoekstra ging er met gestrekt been in en claimde die avond de overwinning. Daar viel nog wel het nodige op af te dingen, maar al moet je als politicus diep door het stof dan nog kraai je de victorie. Sigrid Kaag, de minister voor Buitenlandse handel en Ontwikkelingssamenwerking, neemt op ruime afstand plaats aan de vergadertafel tegenover Lodiers. Hij is her om te praten over zijn serie Dominee of koopman waarvoor hij in zes Afrikaanse landen ging kijken wat er nu eigenlijk tot stand is gebracht met Nederlandse steun in de afgelopen 70 jaar. Het is een wrang moment om elkaar te spreken nu iedereen aan de eigen gezondheid, de eigen economie en aan het eigen belang denkt.

Sigrid Kaag 
Dat is kortzichtig. Ik heb dat voorzichtig geagen- deerd. Niet de eerste week natuurlijk, want dat is politieke zelfmoord omdat men heel erg naar binnen is gekeerd doordat we geconfronteerd worden met een acuut gevoel van onveiligheid, ongrijpbaarheid en onzekerheid van het bestaan.

U hebt het wel snel voor elkaar gekregen om 100 miljoen te regelen voor een corona fonds. Blij mee?
SK Dat is peanuts als je ziet wat er nodig is. Maar goed we waren wel een van de eerste landen en ik heb gezegd: we kunnen als Nederland niet zeggen dat we het belangrijk vinden en dan niets doen. We hebben een reputatie om er te zijn als het ertoe doet.

Moest u in de ministerraad op de tafel klimmen?
SK Nee hoor, ik heb mijn eigen geld. Ik heb tegen de ambtenaren gezegd: Hier ga ik geen tijd aan verspillen, ik ga hier niet voor bedelen. We gaan eigen middelen inzetten. De kosten gaan voor de baten uit. We zijn een beetje blijven steken in dat beeld van de jaren 80 dat we altijd maar koploper zijn. Dat is niet zo.

Patrick Lodiers 
Maar het is niet iets om heel trots op te zijn. Zestig academici zeggen: Het ministerie moet nu veel meer doen nu tegen corona, maar Nederland is op zichzelf gericht is. Wij zijn op zoek naar mond- kapjes.

SK Elk land hoor. Ik ben drie weken geleden de Europese ministers van Ontwikkelings- samenwerking gaan bellen om te zeggen: kom bij elkaar. Nu!

Lees meer in VARAgids 18 vanaf pagina 18.