Ongedwongen

Door Mirjam Bosgraaf

Toch nog. Na alle metoo-getuigenissen en alles wat er de afgelopen jaren naar buiten is gekomen, shockeert Body parts toch nog. Body parts is de Amerikaanse documentaire van Kristy Guevara-Flanagan over de geschiedenis van vrouwelijk naakt en seksscènes in Amerika, en hoe daar in beeld én op de filmset mee om is gegaan. Body parts wil laten zien dat Hollywoods kijk op naakt en seks heel lang eenzijdig is geweest. Vanaf eind jaren 60 zijn vrouwen in films eigenlijk standaard gereduceerd tot seksobject en hadden mannen het vanzelfsprekende recht het naakte vrouwenlichaam te keuren en te gebruiken. Geen nieuws misschien, maar de grote hoeveelheid fragmenten en commentaren bij elkaar in deze film vormen toch nog een verontrustend patroon. Naakte vrouwen waren er voornamelijk om mannen te plezieren, op te geilen en toegang te verschaffen tot hun lichaam, laten vele scènes zien. Scènes waarin vrouwen in bikini of lingerie rondlopen als decorstuk, terwijl mannen belangrijke beslissingen nemen, lesbische scènes, puur bedoeld voor mannen om naar te kijken, heel veel kiss into submission-scènes, zij wil eigenlijk niet, maar met gewelddadige overreding geeft ze zich over met hongerige passie, geweld is sowieso schering en inslag. Body parts gaat ook over de eisen waar vrouwen in intieme scènes aan moesten voldoen. Ze moesten jong en supersexy zijn, ‘strong willed but hot’, en alleen het perfecte lichaam was goed genoeg. Zo niet dan kwam er een body double aan te pas om een lichaam(sdeel) te vervangen, zoals Julia Roberts er een had in Pretty woman. Een dik of ouder iemand ‘mocht’ al nooit seks hebben in films. Eigenlijk draaide het in de filmgeschiedenis, zoals een historicus samenvat, ‘nooit over twee mensen die seks hebben, alleen om de mannelijke fantasie. Vrouwen waren altijd het object van verlangen, nooit de protagonist, nooit iemand waarmee je je identificeert.’ Vrouwelijk verlangen was zo goed als afwezig.

De andere helft van Body parts gaat over hoe het was om naakt en seksscènes te doen als actrice en bijvoorbeeld over de gevreesde ‘bikinidag’, waarop de studio honderden actrices naar een auditie liet komen voor een verzonnen ‘bikiniscène’. Kwamen de studio CEO’s wel even mee keuren. Actrices als Rosanna Arquette en Rose McGowan vertellen. Hoe vaak het voorkwam dat later in een film veel meer bloot te zien was dan was afgesproken, stiekem gefilmd, of dat actrices voor het blok werden gezet om in het bijzijn van een crew van ‘een heleboel mannen in parka’s’ een extra naaktshot te doen of even die top uit te trekken, en snel, tijd is geld, ‘of heb je daar soms een probleem mee?’ Jane Fonda vertelt in Body parts hoe haar toenmalige echtgenoot Roger Vadim haar overhaalde naakt te gaan in Barbarella. ‘Ik dacht dat nee zeggen me kwetsbaarder zou maken, dan naakt zijn. Ik deed wat ik moest doen en werd dronken.’ Dat is wat meer actrices zeggen, dat ze de naaktopnamen echt moesten doorstaan, met drank of ‘doen of je er niet bent’, of zelfs ‘uit jezelf treden’.

Lees verder in VARAgids 45 vanaf bladzijde 32.