Olaf Koens interviewt Jelle Brandt Corstius over Oekraïne in oorlogstijd: ‘Zodra er een wapenstilstand is, open ik een reisbureau'

Olaf Koens interviewt zijn collega over Oekraïne in oorlogstijd. ‘Ik probeer te laten zien dat er ook een andere strijd aan de gang is, dat er dingen veranderen in Oekraïne.'

De wind geselt de Wilhelminakade in Rotterdam. Buiten zwiepen watertaxi’s als strandballen over de Nieuwe Maas, binnen vliegen de borden kabeljauw met friet over de hoofden van de gasten. Het restaurant van Hotel New York zit stampvol. Er zijn etentjes van jaarclubs, vaders dineren met hun dochters. Twee boomlange ex-Ruslandcorrespondenten zitten op een kleine verhoging in de hoek.

Had je het gevoel dat je deze serie moest maken? Ja, natuurlijk. Eigenlijk al vanaf het moment dat de oorlog begon. Ik was jaloers op jou en op andere collega’s. Jullie waren daar gelijk, in Oekraïne. Ik heb eerst een jaar lang voorstellen moeten schrijven, heel veel moeite moeten doen om dit format, deze serie voor elkaar te krijgen. Het heeft niet veel gescheeld of het was niet eens gelukt.

Waarom duurde het zo lang, de oorlog gaat straks z’n vierde jaar in… De aandacht voor de oorlog is aan het afvlakken. Dit is juist een project van de lange adem. Ik probeer in alle rust een ander soort verhalen te vertellen, met een andere invalshoek. Ik probeer juist bij het front weg te blijven.

Dus we zien jou niet met een helm en een scherfvest in de loopgraven? Nee, in principe niet. We hebben een aflevering gemaakt in de stad Cherson in het zuiden, daar zitten de Russen aan de andere kant van de rivier. Daar droegen we die vesten natuurlijk wel, maar in de rest van de serie niet. Ik denk ook niet dat het nodig is om daar aan het front te zijn. Ik bedoel: de meeste mensen weten wel dat de Russen klootzakken zijn, dat ze de boel aan puin schieten. Iedere Nederlander weet dat. Ik ga niet herhalen wat jullie als oorlogsjournalisten al hebben laten zien.

Wat doe je dan wel? Ik probeer te laten zien dat er ook een andere strijd aan de gang is, dat er dingen veranderen in Oekraïne zelf. De impact van die oorlog verandert het hele land. Daarom is het een serie geworden die soms schuurt.

Hoe bedoel je dat? Nou, je gelooft het niet, maar je hebt in Oekraïne nog altijd gasten die de nazitijd cosplayen, en in uniformen van het SS-Galiciëlegioen rondlopen (Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft een deel van Oekraïne aan de kant van de Duitsers gevochten in de hoop zich van Sovjet-onderdrukking te bevrijden, red.) Je schrikt echt als je het ziet. En ik stel ze dan ook de vraag of ze op die manier niet de Russische propaganda in de kaart spelen. Dat zijn we toch gaan filmen. En natuurlijk hebben we het over corruptie, over collaboratie, noem het maar op. Ik wil ook de grijstinten laten zien. Oekraïne is niet alleen maar zielig, niet alleen maar heldhaftig. Natuurlijk is het een land waar de meeste inwoners meer, hij is 54 jaar oud! Dat geeft wel een beetje aan hoe hoog de nood is. Hij is nooit eerder opgeroepen geweest voor het leger, en nu moest hij zich melden. Dat wil zeggen, ze hebben hem bij een checkpoint uit de auto getrokken.

Wat een ellende. Wat denk je, gaat Donald Trump er iets aan veranderen? Ik denk het niet. Hij beloofde het wel even te fixen, die oorlog. Nou, dat is duidelijk niet gelukt. Wel zie je dat iedereen in Oekraïne waarschuwt. Een wapenstilstand is niets waard als er geen veiligheidsgaranties bij komen. Anders trekken de Russen zich terug en komen ze over een paar jaar weer om het klusje af te maken. De Oekraïners willen wel een wapenstilstand, maar dan wel eentje met heel strakke veiligheidsgaranties. Ze willen Amerikaanse of Europese soldaten, of in ieder geval troepen uit een ander land die daarop toezien.

Lees verder in VARAgids 8. Vanaf dinsdag 18 februari 2025 op de mat, in de winkel en in de app. Nog geen abonnee?