Nemen wilde dieren de stad over?

De timing van de uitzending van Natuur op 2: cities, nature’s new wild had niet beter kunnen zijn. De nieuwe BBC-natuurserie dompelt je onder in de opmerkelijke manieren waarop dieren in alle soorten en maten zich aanpassen aan het leven in de nieuwste en snelst veranderende biotoop op aarde: de stad. Otters in het hart van Singapore, kaaimannen in Miami, walvissen in New York, pythons in Bangkok, reuzenvleermuizen in Adelaide en reigers in Amsterdam: het lijken beelden waarmee we momenteel – midden in de coronacrisis – worden overspoeld. Zit de BBC met deze serie bovenop het nieuws? Nemen wilde dieren nu plotseling onze verlaten steden over? 

Het antwoord is nee. Het is een ontwikkeling die de laatste decennia is ingezet. Steden worden groter en nemen meer ruimte in beslag. In dertig jaar tijd is het bebouwde oppervlak van onze planeet verdriedubbeld. Er wonen meer mensen dan ooit in steden – momenteel al ruim 50 procent en in 2050 zeker 75 procent van de wereldbevolking. Tegelijkertijd wordt het open buitengebied ontbost en valt ten prooi aan grootschalige landbouw om al die stadsmensen te voeden. Gevolg is dat steeds meer diersoorten noodgedwongen of uit puur opportunisme de stad boven het verarmde platteland als leefgebied verkiezen. Er is voor elk wat wils, want een willekeurige stad kent op een relatief klein oppervlak veel verschillende biotopen – singels en sloten, muren en daken, tuinen en parken. Bovendien is de stad een warmte- eiland. Het is er warmer dan in het buitengebied, er is beschutting. En dan zijn er natuurlijk ook mensen die afval (voedsel voor veel dieren) produceren. Tel uit je winst. Dit alles zorgt ervoor dat de stad ook natuur is. Dieren en planten die zich in steden vestigen en overleven, tonen veerkracht en aanpassingsvermogen.

In mijn eigen stad, Rotterdam, staat de natuurteller op 1092 soorten dagen nachtvlinders, 925 soorten planten, 352 soorten vogels, 264 soorten vliegen, 165 soorten mossen, 119 soorten bijen en hommels, 53 soorten vissen, 44 soorten zoogdieren, 40 soor- ten libellen, 24 soorten sprinkhanen, 11 soorten amfibieën en reptielen, en nu ben ik nog niet eens halverwege de lijst die nog steeds groeit. Probeer die biodi- versiteit maar eens te evenaren op doodgespoten akkerland of in een droog dennenbos.

Los van het regelrechte nepnieuws, zoals de foto’s van dat eeuwige hert in die Franse kathedraal en die ‘feel good’-dolfijn van Venetië, of van de hongerige Thaise toeristenaapjes die noodgedwongen de stad in trekken, zijn damherten in Londense buitenwijken, wilde zwijnen in Barcelona, kalkoenen in Boston, vossen in Rotterdam en coyotes in de straten van San Francisco een alledaagse werkelijkheid die niets te maken heeft met de coronalockdown. Die dieren zaten er al, dat laat de serie Cities, nature’s new wild duidelijk zien. Doordat er nu rust heerst in steden en mensen thuis in isolatie meer tijd hebben om uit het raam te kijken en te luisteren, valt de stadsnatuur veel meer op. Iedereen heeft nu de kans om in eigen stad te zien wat de BBC na jaren filmen in beeld gebracht heeft. Je hoeft er niet eens de deur voor uit.

Lees meer in VARAgids 19 vanaf pagina 22.