Mike Judge Presents: Tales from the Tour Bus: Hillbilly’s met muziekhits

Mike Judge belicht in deze nieuwe achtdelige portretreeks een groep bijkans vergeten muzikanten; excentriekelingen en vagebonden. Zoals countryster Johnny Paycheck (eerste aflevering): hij boekte fenomenale successen in de jaren zestig, zeventig en tachtig. Met platen opgenomen in Memphis en Nashville. Metgezellen uit deze illustere periode, waaronder Paychecks bandleden, delen allerlei belevenissen uit die tijd, waarbij smakelijk wordt gelachen. De eindconclusie? ‘Er is niets erger dan een hillbilly met een hit.’ De in Ohio geboren muzikant, die zijn naam ontleent aan de Poolse bokser Paycheck, zag er tegen het einde van zijn carrière uit als de tweelingbroer van Charles Manson.

Met albumtitels als ‘Bars – Booze – Blondes’, ‘Armed and Crazy’ en ’11 Months and 29 Days’ is het geen verrassing dat Paycheck was gedoemd te eindigen in de gevangenis. Dat Judge gefascineerd is door dergelijke excentriekelingen komt eveneens niet uit de lucht vallen. De tekenaar en scenarist, zelf ook een vreemde snuiter, is gespecialiseerd in het verbeelden van buitenbeentjes. Denk aan Beavis, of Richard Hendricks uit Silicon Valley, zijn gelauwerde sitcom. In Tales of the Tour Bus verlegt hij de focus naar markante types uit de muziekwereld. Zoals Jerry Lee Lewis (tweede aflevering), George Jones en Tammy Wynett (derde aflevering) en Waylon Jennings (zesde en zevende aflevering).

Foto’s en bewegend archiefmateriaal ondersteunen de interviews die door Judge zijn getransformeerd in zijn kenmerkende animatiestijl. Aan het einde van de aflevering toont hij de echte gezichten van de geïnterviewden. Deze cartooneske benadering biedt de mogelijkheid om in bonte flashbacks opvallende episodes uit de muzikantenlevens te visualiseren. Zoals die keer dat Johnny Paycheck werd veroordeeld voor fraude met cheques: vanaf dat moment stond de muzikant in bepaalde kringen tevens te boek als Johnny Bad Check. Op speelse wijze, en met de nodige humor, illustreert Judge deze gebeurtenis.

Voor Paycheck gaat het daarna van kwaad tot erger: na een curieuze uitwisseling van petten – die dragen ze allemaal in de countryscene – trekt hij in een lokale kroeg ineens zijn pistool. De notoire cocaïnegebruiker schiet een van zijn gesprekspartners door het hoofd. Die wond blijkt gelukkig oppervlakkig. Niettemin wordt de zanger veroordeeld tot zeven jaar cel. Beelden van het proces onderschrijven hoezeer Paycheck een karikatuur van zichzelf is geworden; een dwaas. Hij neemt niet de moeite om zich fatsoenlijk aan te kleden en spendeert de ingelaste pauzes in de kroeg.

Hoewel deze episodes wellicht ietwat zijn aangedikt, zoals wordt gesuggereerd in de openingsscène, is Paycheck zonder twijfel een van de laatste der Mohikanen. Muzikanten uit de arbeidersklasse die zingen over de werkelijke beproevingen des levens. Niets is gelogen. Hun talent, manisch gedragingen, eenzaamheid en grillige uitspattingen resulteerden in hoge pieken (de ene hit na de andere) en diepe dalen (drugsgebruik en veroordelingen). Paychecks loopbaan is vergelijkbaar met een conjuncturele beweging: zijn bandleden omschrijven een 5-jarige cyclus: ‘Eerst ziet hij er strak uit. Maar gaandeweg gaat toch die hoed weer op.’ Alsof hij dan weer zijn ziel aan de duivel heeft verkocht.

Ook bij Jerry Lee Lewis, de beroemde pianist, is deze theorie van toepassing. ‘Je zal hem vast niet mogen’, waarschuwt Judge, die steevast optreedt als commentator. We zien archiefbeelden van The Killer, zoals Lewis zichzelf graag noemde. In een flashback zien we hoe het gezelschap van de schrijver van hits als Whole Lotta Shakin’Goin’ On tijdens een tour een lekke band krijgt. Lewis besluit 150 kilometer verder te rijden, tot aan de volgende concertzaal in Oklahoma. Eenmaal gearriveerd moest het voertuig geblust worden door de lokale brandweer. Dit is slechts de opmaat naar een aaneenschakeling van misdragingen.

Liefhebbers van Lewis’ swingende rock-‘n-roll zullen zich vast herinneren dat hij als 22-jarige beroemdheid trouwde met zijn 13-jarige nichtje. Dankzij dit schandaal moest hij weer in kleine clubs spelen, voordat zijn carrière weer werd aangezwengeld. Lewis was intussen een grootgebruiker geworden van drugs, waaronder speed. Ook dat had slechte gevolgen: hij schoot met een Tommygun binnenshuis tijdens een feestje en werd gearresteerd bij het huis van Elvis Presley. Zijn temperament had hij evenwel niet van een vreemde: Lewis’ vader Elmo had een hekel aan de tourgenoot van zijn zoon: Chuck Berry. Achter de coulissen viel hij hem aan met een mes. De Lewis-appel valt niet ver van de boom. Dan begrijp je evenwel waarom muziek voor hillbilly’s als Lewis en Paycheck de enige uitweg was. En waarom ze telkens weer vervielen in oude patronen.