Meer dan een kleur

'Een heel goed idee, deze maand,’ zegt Giovanca Ostiana. ‘Het moet.’ Milouska Meulens: ‘Ik kan het alleen maar toejuichen.’ De NPO komt in mei met een themamaand rond racisme, diversiteit en inclusiviteit en alle omroepen behalve Ongehoord Nederland doen mee. Verschillende programma’s staan in het teken van het thema ‘De ander zien, jezelf zijn.’ Zo komt er een serie over de ‘roze supporters’ van ADO Den Haag en Feyenoord en een persoonlijke documentaire van journalist Haroon Ali, die onderzoekt of moslim zijn én homo zijn samen kunnen gaan. En Meulens (eerder van Vroege vogels, nu presenteert ze bij Omroep Zwart op Radio 1 De nacht is Zwart) en Ostiana (zangeres, vroeger van Vrije geluiden, nu presentator van Op1) zijn erbij.

De themamaand begint onofficieel met een mediacongres, gepresenteerd door Meulens en Lara Billie Rense, waarin gekeken wordt naar de rol van publieke media als het gaat om diversiteit. En Ostiana presenteert op 1 mei, samen met Carrie ten Napel,  het Concert for change: een live-concert met optredens van Edsilia Rombley, HAEVN, Berget Lewis, Elske DeWall, Tania Kross en Jamala, de Oekraïense Songfestival-winnares van 2016. De muziek wordt afgewisseld met reportages van organisaties die zich inzetten voor een inclusief Nederland. 

‘Het is de rol van de NPO om maatschappelijke onderwerpen te belichten,’ zegt Meulens. ‘Een belangrijke rol. Wat mensen zien op tv voedt ze met informatie en inzichten. En wat mij betreft is het gewoon hoog tijd dat er met een realistische bril naar de maatschappij wordt gekeken. Veel verhalen en verschillende perspectieven van groepen uit onze samenleving worden nog steeds niet genoeg verteld.’

Onderzoek dat de NPO zelf liet uitvoeren sluit aan bij wat Meulens zegt. Daaruit blijkt dat bijna de helft van de Nederlanders discriminatie en/of racisme ervaart. 44 procent van de ondervraagde Nederlanders van dertien jaar of ouder zegt in het dagelijks leven in mindere of meerdere mate beïnvloed te worden door alles wat met thema’s als racisme, discriminatie, inclusiviteit en diversiteit van doen heeft.

Zowel Meulens als Ostiana ondervinden en ondervonden die cijfers aan den lijve. Ze zijn alle twee groot geworden in een realiteit die lang onderbelicht is gebleven en nog steeds doorwerkt. Ostiana: ‘Ik wil er niet elke keer over praten, maar het is heel ingrijpend als je van jongs af aan, in de jaren dat je identiteit zich vormt, wordt bekeken en bejegend als de “ander”, met wantrouwen. Het doet wat met je zelfbeeld, er niet mogen zijn. Dat de buurvrouwen in Amstelveen, die me toen ik zes was nog zo lief vonden – met die gele strikjes in mijn haar, ze voelden er nog even aan – later, toen ik zestien was, tegen de wand van de lift gingen staan met hun hand op hun tasje. Het waren dezelfde vrouwen die al die tijd bij mij in de flat woon- den. En ik was hetzelfde meisje. Mijn moeder was altijd buurt- moeder geweest en biebmoeder en ze had zich zo ingezet voor de buurt. En dat ik nog steeds in de Bijenkorf openlijk mijn handen uit mijn zakken houd en extra netjes praat – een bekende copingstrategie, overcompenseren, het ongemak van anderen uit de weg gaan. En dat ik bijna zeker weet dat een gekleurde voetballer, die zo beroemd is en zo rijk dat hij de halve Bijenkorf zou kunnen kopen, dat ook nog steeds onbewust doet: opzichtig laten zien dat je niets kwaads in de zin hebt. Het zit zo diep ingebakken, dat je het weer doorgeeft aan je kinderen. Niet te veel opvallen, meer dan bovengemiddeld je best doen, geef de mensen niets wat in je nadeel kan werken. Want er is al zoveel nadeel. Maar ik wil er meteen bij zeggen dat dit mijn verhaal is, van een gekleurde vrouw die opgroeide in Amstelveen, en dat deze themamaand over iedereen gaat die zijn bestaan heeft moeten bevechten.

Lees verder in VARAgids 18 vanaf bladzijde 30.