Interview met Mariëlle Tweebeeke

Tien jaar is ze nu het gezicht van Nieuwsuur. Journalistiek gezien ‘een instituut’, maar haar ambities reiken verder. 

Ze is tien jaar anchor van Nieuw-suur, een van de beeldbepalendste journalistieke tv programma’s. Zo vormde ze onderdeel van het team dat de bonnetjesaffaire aanzwengelde en ze won in 2012 met haar scherpe vraaggesprek over verborgen camera’s in het VUmc de Sonja Barend Award. Komende tijd interviewt Mariëlle Tweebeeke om en om met collega Jeroen Wollaars de lijsttrekkers van de grootste politieke partijen. Zolang zij die rol vervult, zullen we haar nooit aantreffen als kandidaat in de jungle van Expeditie Robinson of aan de desk van welke pretrubriek ook. Evenmin schuift ze aan bij een van de talkshows om haar mening te geven. ‘Ik vind neutraliteit belangrijk om deze functie goed uit te oefenen. Heet je talkshow Jinek dan krijg je iets van Jinek. Zou ik het programma Tweebeeke presenteren dan krijg je ook wat van Tweebeeke. Maar momenteel werk ik voor een instituut. Dat is fijn, die onafhankelijke rol past mij. Privé vind ik natuurlijk van alles en ben ik best open.’
Dat klopt. Mariëlle Tweebeeke – Stan Smith-sneakers, jeans, truitje ofwel ‘haar dagelijkse kloffie’ – ontvangt wegens thuis-zoomende man en kinderen in het appartement van haar ouders in hartje Amsterdam. Onder toeziend oog van haar dwergteckel Splinter. Eerder woonde zij hier zelf met haar gezin, maar ze verkaste na jarenlang klussen naar een pand even verderop. Op de vraag of zij zich met zo’n omgeving als dagelijks decor kan inleven in de situatie van de gewone man antwoordt ze: ‘Dat vind ik juist mijn journalistieke taak. Professioneel moet ik mij in allerlei situaties kunnen verplaatsen.’
Ze vervolgt: ‘Het klinkt ook luxer dan je denkt. We hebben hier jaren met z’n vieren op 85 vierkante meter gewoond. Veel mensen kiezen ervoor de stad uit te gaan met kinderen. Ik houd van Amsterdam, van de ruimdenkendheid, ik voel me hier vrij. Het is ook niet zo dat ik niks anders ken. Ik ben opgegroeid in Midwoud, een klein dorp in Noord-Holland. En het motto thuis was hard werken. Van jongs af aan: appels plukken, bollen pellen, bedienen in hotels, in een schoenenwinkel staan. Mijn vader heeft ook altijd hard gewerkt. Hij woonde boven een ijzerwinkel aan de Amsterdamse Jan van Galenstraat met tien broers en zussen. Later werd hij directeur van Bosch Nederland. Hij heeft het heel goed gedaan.’ Voor Nieuwsuur komen die consciëntieuze instelling en doorzettingsvermogen meer dan van pas. Want aan de interviews in de studio gaan uren van kranten, dossiers en rapporten lezen vooraf evenals reportages bekijken en onderzoek en invalshoeken doorspreken met collega’s. Dat geldt voor de reguliere en nu ook voor de verkiezingsuitzendingen waarin de lijsttrekkers onder meer worden geconfronteerd met beloftes uit het verleden. Daarnaast krijgen ze onverwachte vragen van geselecteerde gasten voorgeschoteld.

Veel politici gaan liever in de talkshows zitten omdat ze dan minder tegengas krijgen. Ver-baast het je dat alle lijsttrekkers ja hebben gezegd?
Nee. Er zijn verkiezingen, mensen willen nu aandacht. Tijdens de vorige serie hebben we laten zien een fair en degelijk programma te maken. Ze weten dat ze hier de kans krijgen hun verhaal te doen, maar wel gebaseerd op feiten. En die checken we ook: redacteuren zijn al maanden bezig met het controleren van moties en gedane uitspraken. Natuurlijk grijpen wij weleens mis en gaan ministers naar een talkshow omdat het makkelijker is. Dan balen we. Maar daar kunnen ze wel ineens tegenover Gerard Joling zitten die zich met de discussie bemoeit. Andersom gebeurt ook: een gast komt liever bij ons omdat hij weet dat hij dan een een-op-een-gesprek krijgt. Inhoudelijker, ingewikkelder, maar zonder interventies van mensen in wie je geen zin hebt. Nieuwsuur onderzoekt en maakt nieuws en dat wordt dan weer besproken in talkshows. Die hebben een andere functie, zijn toch een beetje de borreltafel aan het einde van de avond. Een clash daar aan tafel kan ook weer nieuws opleveren, aan nieuws van ons hangt onderzoek vast.

Hebben de lijsttrekkers vooraf voorwaarden gesteld? 
Nee. We laten hen in grote lijnen weten welke onderwerpen aan bod komen. Maar we zijn een onafhankelijk journalistiek programma. Ik vraag wat ik wil vragen.

Hugo de Jonge die in zingen uitbarst: politici presenteren steeds vaker hun persoonlijke kanten. Gaan jullie daarin mee?
Ik vind het niet gek dat kiezers willen weten wat voor mens de politicus is en wat hij of zij belangrijk vindt in het leven. We zullen zeker aandacht aan de persoon besteden, om een completer beeld te geven, maar wel in relatie tot zijn werk en programma. Tonen welke banen Sigrid Kaag eerder had, hoe haar leven in het buitenland eruit zag. Wopke Hoekstra zal niet voor niets zijn huis en kinderen laten zien, hij wil zich profileren als family man. Over die strategie is ongetwijfeld goed nagedacht. Maar lijsttrekkers moeten maar gaan zingen in andere programma’s.

Collega Xander van der Wulp zei dat hij Hugo de Jonge zo zielig vond vanwege alle commentaar. Is het slim als journalist zo’n opmerking te maken? 
Ik snapte zijn opmerking. Mijn klassieke opvatting: de journalistiek moet de macht controleren. En wanneer je kijkt naar het ministerschap van De Jonge zie je dat er veel dingen niet goed gegaan zijn, daar is iedereen het over eens. Alleen: de manier waarop kritiek is geleverd, ook door Kamerleden, is zo op de persoon gericht. We moeten niet vergeten dat het belangrijk is dat mensen deze functie willen bekleden. Wat een hondenbaan. Ik bedoel: je krijgt goed betaald, maar je wordt er niet rijk van. Je werkt dag en nacht, weet constant een camera op je gericht en je krijgt alles en iedereen over je heen. Het hoort erbij, maar er zit een grens aan.

We zien Sigrid Kaag op haar sneakers worstelen als lijsttrekker. Volgens haar partijgenoot Kajsa Ollongren benaderen journalisten mannen in Den Haag nog altijd anders dan vrouwen, is dat zo?
Nou dat geldt niet voor mij. Man, vrouw, pak, sneakers, voor mij doet hun verhaal ertoe. En: zijn ze goed in wat ze doen en doen ze wat ze beloven? Dat is het enige dat telt. Opmerkingen over uiterlijk en kleding? Daarvoor geldt een beetje: hoeveel trek je je aan van die commentaren? Misschien moet ze zo dicht mogelijk bij zichzelf blijven en als je graag op gympies loopt moet je lekker gympies aantrekken. Ik denk dat mensen pas over dit soort dingen beginnen als het geforceerd overkomt.

Lees verder in VARAgids 9 vanaf pagina 8.