Interview met Georgina Verbaan

In het zesdelige Ben ik hier alleen? onderzoekt Georgina of er buitenaards leven is. ‘Ik heb een bol gezien en bliepjes van licht.’

Sterren, het heelal, het universum en beyond – het fascineert Georgina Verbaan al zolang ze zich kan herinneren. Op het plafond van haar kamer vroeger had ze met glow-in-the-dark-lippenstift de Melkweg getekend. Ze is niet de enige van haar generatie die een grote belangstelling heeft voor het buitenaardse. Geboren in 1979 – toevallig ook het jaar dat een groep militairen op de basis in Soesterberg een verschijnsel zag dat in de top 10 van geboekstaafde mogelijke encounters staat – was er vooral in de jaren 90 veel aandacht voor buitenaards leven. Met een serie als The X-files en films als Contact en Mars attacks! was er in die jaren een opleving. Zoals met alles komt en gaat dat dan weer, maar vorig jaar, toen tijdens covid iedereen aan huis was gekluisterd, nam het staren naar de hemel een vlucht. En daarmee nam ook het aantal meldingen van vreemde verschijnselen toe. Ook schrijfster, actrice, dierenactiviste en poezenliefhebber Verbaan (42) tuurde naar de lucht en keek naar filmpjes op internet (‘naar van die opnamen van piloten die zo’n bizar object naast hun vliegtuig zagen opduiken’). Af en toe zette ze er iets over op Twitter. Op die manier kwamen de bedenkers van Ben ik hier alleen? haar op het spoor en werd Verbaan gevraagd om presentator te worden van het programma over de mogelijkheid van buitenaards leven. In de zesdelige serie trekt ze met haar ‘spaceship camper’ door Europa, praat met deskundigen en believers en zoekt mee. ‘Daar, daar, een licht, ja echt, ik zie het! Kijk!!’

In de eerste aflevering heb je een ontmoeting met Alex en Bram van UFO Meldpunt Nederland. Je vraagt hun waar hun fascinatie voor ufo’s en buitenaards leven is ontstaan. Met die vraag wil ik bij jou ook beginnen. Kijkt niet elk kind omhoog als het klein is? Met grote vragen als: waarom ben ik hier en wat is er nog meer? Ik weet dat mijn vader dat ook deed. Dan stond hij buiten, caballero’s zonder filter te roken, en tuurde naar het heelal. Ik stond ernaast en keek een beetje met hem mee. Hoewel we steeds meer weten, weten we tegelijkertijd nog maar zo weinig van wat er zich in het universum afspeelt. Ik denk vaak na over buitenaards leven. Ik fantaseer erover. Ik kan me bijna niet voorstellen dat wij, aardbewoners, het enige leven in het universum zijn. De toevalligheid waarmee wij zijn ontstaan. Het kan niet anders dan dat er op een andere planeet in a galaxy far far away, zich niet ook zoiets heeft voorgedaan. Daarbij vind ik het een verschrikkelijk idee dat we hier alleen zijn.

Je hebt een mooie ontmoeting met Heino Falcke, hoogleraar astrodeeltjesfysica en radioastronomie. Hij vertelt dat hij als kind wilde weten wat er achter de hemel zat en ‘daarachter en nog verder’ en dan roep jij ook ‘verschrikkelijk’, maar ik denk dat dat een andere context is. Wat gebeurde er bij jou wanneer je als kind dacht aan dat soort oneindigheden? Ik weet niet precies wat er gebeurde, misschien hetzelfde als met cijfers, daarvan raak ik ook in paniek. Wat ik wel weet, is dat het idee dat je alleen bent me schrik aan joeg en dat nog steeds doet. Als je het over buitenaards leven hebt, dan heb je het ook over je eigen leven. Zelf heb ik vaak het idee dat ik in iets zit dat niet echt is. Ik kan een enorme vervreemding voelen, van het leven en van mezelf. Alsof alles om heen niet echt is. Om echt te ervaren dat je leeft, dat opent voor mij mogelijkheden van een ander, buitenaards leven.

Jij hebt het in de eerste afleveringen meerdere keren over ‘eenzaamheid’ en ‘alleen zijn’. Kun je omschrijven wat eenzaamheid is voor jou en hoe dat een plek heeft in je leven? Ik heb al mijn hele leven moeite om me te verbinden, vind het heel moeilijk om me tot groepen te verhouden. Veel mensen in onze maatschappij zijn alleen, daar staan we niet zo bij stil als je dat niet kent, maar eenzaamheid is wel een vrij gangbare menselijke ervaring. Met mij en mijn eenzame gevoelens gaat het beter. Ik denk doordat ik steeds meer levenservaring opdoe en inzicht krijg in wie ik ben hoe het gekomen is dat ik zo ben. Daarbij heb ik meer mededogen met mezelf gekregen. In plaats van mezelf te haten, voel ik meer compassie. Nu ik meer oké ben met mezelf, voel ik me beter. Dat is trouwens iets dat je heel actief moet doen, oké worden. Het helpt om te lezen, omdat je in boeken mensen van dichtbij leert kennen, waar je anders niet zo dichtbij durft te komen.

‘Waarom ben ik hier? Wat doe ik hier? Wat doen we op aarde? Is er een god? Zijn we alleen? Wie ben ik? Het zijn existentiële vragen die je stelt in de voice-over. Waarom denk je dat de een die vragen met buitenaards leven verbindt, terwijl de ander een meer spirituele reis maakt, een reis naar binnen? Je kunt naar binnen en je kunt naar buiten. Wat mooi is aan het idee van buitenaards leven is datals dat er zou zijn en ‘ze’ zouden komen, de vraag opkomt of het ons zou verbinden of juist verder zou verdelen. In mijn gesprek met de deeltjesastroloog, met Heino Falcke, komen we er op uit dat het idee dat een andere beschaving ons bij de hand pakt en ons voorwaarts helpt, waarschijnlijk een utopie is. 

Wat ik zelf trouwens wel heb gehad tijdens deze de zoektocht, is nog meer het besef hoe slecht de aarde eraan toe is. We stevenen af op een ramp. Misschien is het vergezocht, maar ik denk wel eens: aliens kom nu! Help ons.

Ben je gelovig? Nee. Ik geloof niet in god. Ik vind het wel jammer. Ik heb ooit een tijdje op een katholieke school gezeten en ik kon erg genieten van de ceremoniële dingen, de verhalen, het theater. Ik ben geloof ik meer een satanist. Niet schrikken, je moet er maar eens iets over lezen, dan zie je waar dat voor staat. Ze zijn tegen de verering van wat dan ook. Satanisten zijn veganistisch en humanistisch. Maar eigenlijk wil ik nergens bij horen.

Lees verder in VARAgids 44 vanaf bladzijde 8.