Interview met Francis van Broekhuizen

‘Ik wist niet wat me overkwam’, schrijft operazangeres Francis van Broekhuizen in haar boek Bij twijfel hard zingen over de eerste keer toen ze als 16-jarige Maria Callas hoorde. ‘Die stem... Ik voelde een traan over mijn wang lopen, terwijl ik nog niet eens doorhad wat ik nou precies hoorde.’ Sindsdien is ze een toegewijde fan van Callas, de Amerikaans-Griekse sopraan, die in de jaren 50 en 60 zo wereldberoemd was. En nu combineert Van Broekhuizen haar ruime tv-ervaring met haar Callaskennis in een bevlogen college over La Divina in Summerschool met Matthijs van Nieuwkerk.

Dus jullie gaan way back, jij en La Divina. Ja, wel een jaar of dertig. Er kwam een fragment van Maria Callas langs in Klasgenoten met Koos Postema. Een eyeopener. Mijn vader haalde meteen een plaat van haar uit de kast. En een vriend van mijn ouders, Rob, was een enorme Callaskenner en daar ging ik vaak heen om over Callas te praten. We kenden alles, elke opname, elke biografie en raakten nooit over haar uitgepraat, tot zijn dood in 2019.

Wilde je door haar operazangeres worden? Ja, ik wilde vroeger net zo zijn als zij, net zo groots en meeslepend zingen in die prachtige, betoverende operawereld. Ik had wel al eerder ontdekt dat ik kon zingen, door mijn muziekleraar op de middelbare school. Die had ons de aria van de Koningin van de Nacht uit Mozarts Die Zauberflöte laten horen, gezongen door Christina Deutekom. Heel moeilijke muziek, met onmenselijk hoge noten. Ik wist niet wat ik hoorde, wat een geluid. Dat wilde ik ook. Toen ben ik zelf thuis stiekem gaan oefenen tot ik de hele aria kon zingen, tot grote verbazing van mijn ouders en iedereen. 

Wat is het geheim van de stem van Callas? Die is heel doorleefd en heeft een eigen unieke klank. Als je verschillende sopranen op een rijtje hoort, weet je het soms niet, is het Kiri te Kanawa of Joan Sutherland? Maar Callas haal je er zo uit, altijd. Ze heeft zo’n eigen klankkleur, donker en warm en helemaal niet schril. Daar hou ik meer van dan van die lichte, hoge sopranen. Misschien omdat ik zelf ook een wat donkere stem heb. Hoewel ik niet wil zeggen dat ik op Callas lijk.’ 

Ze is belangrijk geweest voor de opera, vertel je in Summerschool. Op wat voor manier? ‘Vóór Callas waren operarollen veel statischer. Zij heeft Tosca en La Traviata en andere opera’s opnieuw gedefinieerd en nieuw leven ingeblazen. Ze leefde zich helemaal in in een rol, acteerde echt, en ging met regisseurs zoals Franco Zeffirelli en Luchino Visconti werken, zodat de enscenering en het verhaal net zo belangrijk werden als een mooie stem. Opera blijft natuurlijk een beetje een rare kunstvorm, waar de zangers, nadat ze een gifbeker hebben leeggedronken, nog vrolijk een half uur door blijven zingen. Met Callas werd opera doorleefder en geloofwaardiger. Die opname van haar als Tosca, die Scarpia met een mes te lijf te gaat, prachtige zang, maar ook zo emotioneel en goed geacteerd. Kippenvel.

Callas is natuurlijk vooral bekend geworden door haar dramatische leven. Ik vertel in Summerschool over de high- en lowlights. Over de band met haar moeder, die niets van haar wilde weten, tot bleek dat haar dochter een geweldige zangstem had en beroemd kon worden. Over die keer dat ze van een lelijk eendje in een mooie zwaan veranderde en veertig kilo afviel. Operasterren waren vroeger, voordat er pop- en tv-sterren waren, vaker beroemd, maar bij Callas kwam er van alles bij. Haar man, die haar pr zeer bekwaam deed, zorgde dat er altijd een buzz was rondom haar persoon. Toen ze later een relatie kreeg met de Griekse miljonair Aristoteles Onassis, de Trump van die tijd, ging ze tot de internationale jetset behoren. Onassis, iedereen kent het verhaal, die haar verliet voor een nog grotere trofee: de voormalige first lady Jackie Kennedy. Hij verzamelde beroemde vrouwen. 

Hoe moet dat voor haar geweest zijn? Ik denk niet dat ze daar ooit overheen is gekomen. Wat zal dat ook een weerslag op haar zang hebben gehad. Emoties slaan op je stem. Je stem, dat ben jij. Zodra ik me niet goed voel, hoor je het aan mijn stem, het is zo’n kwetsbaar instrument.

Lees verder in de VARAgids 32 vanaf bladzijde 8.