Interview met Fleur Launspach

Een misverstand wil Fleur Launspach tijdens het interview graag uit de wereld geholpen hebben. ‘Nee, ik ben niet de dochter van acteur Rik Launspach. Dat is fake news, verspreid door een of andere knakker op een veelgelezen mediablog. Rik is mijn oom. Hij en zijn vrouw krijgen nu regelmatig opmerkingen over hun dochter op het Journaal. Het is een beetje lullig voor mijn eigen vader. Maar we moesten hier tijdens het kerstdiner erg om lachen, dat dan weer wel.’

Kerstmis kwam voor de 32 jaar oude NOS-correspondent in Londen als een adempauze in een hectische periode. Waar haar voorganger Tim de Wit, alias Mr. Brexit, de Nederlandse televisiekijker vrijwel dagelijks informeerde over de Brexit-gekte en de langzame val van Theresa May, is Launspach de afgelopen maanden de boodschapper, en daarmee het gezicht, geworden van het Partygate-schandaal. En het gevecht van Boris Johnson om premier te mogen blijven van een eiland dat sinds Brexit op hoge golven dobbert.

‘Na weer een krankzinnige dag in Westminster heb ik Tim een appje gestuurd, gewoon om stoom af te blazen. Het schandaal rond al die lockdownborrels en -feestjes in Downing Street heeft weer eens aangetoond hoe theatraal de politiek hier is, met verschillende verhaallijnen. Bij de toneelvoorstellingen in het Lagerhuis komen alle menselijke karaktertrekken en gebreken aan het licht. Trots. Rivaliteit. Overmoed. Jaloezie. Kernvraag: waarom zet een premier zijn droombaan op het spel voor een glas wijn?’

De ontmoeting met Launspach vindt plaats in Soho House, het besloten bolwerk van de creatieve sector in de Britse hoofdstad. Het ligt aan Greek Street, tegenover de 150 jaar oude patisserie Maison Bertaux en de Coach and Horses, de fameuze pub waar de kastelein alleen mensen toeliet die hem aanstonden. De permanent beschonken Jeffrey Bernard bijvoorbeeld, die daar zijn columns schreef. Aan het einde van de straat lag vroeger het Hongaarse restaurant Gay Hussar, waar Labourpolitici onder het genot van goulash politieke complotten vormden.

Sippend aan een koffie-verkeerd en prikkend in een bananencake vertelt de correspondent dat ze nooit de verwachting had, of de ambitie, in Londen terecht te komen. ‘Dat is best raar. Dit is het land van de shakespeareaanse complotten waar mijn moeder Els haar hele leven interesse in heeft gehad. Ze heeft een roman geschreven over Richard III. Deze tragische koning is dankzij de Tudors en William Shakespeare ten onrechte de geschiedenis ingegaan als een tirannieke, gebochelde kindermoordenaar.’

Oom acteur. Moeder dramaturg. De in Amsterdam geboren, maar in Haarlem opgegroeide journaliste, zo is inmiddels duidelijk geworden, is een telg uit een familie van schrijvers en acteurs. Haar broer Thijs, een psycholoog, heeft een boek geschreven over stress, Fokking druk. Haar opa Jan schreef jarenlang voor De Groene Amsterdammer en werd in de jaren 80 een van de eerste mannen die zich liet ombouwen tot vrouw, op zijn 63ste. Over hem maakte zijn kleindochter tien jaar geleden de documentaire Mijn opa was een vrouw.

‘Het is geen familie die tijdens etentjes over koetjes en kalfjes praat,’ zegt Launspach, ‘gesprekken gaan altijd over politiek, over de actualiteit. Uitgesproken meningen worden daarbij niet geschuwd. Dat heb ik altijd als stimulerend ervaren. Debatteren is me met de paplepel ingegoten, je mannetje staan.’ Toch koos ze aanvankelijk voor een ander carrièrepad. ‘Mijn eerste studie was economie aan de UvA. Daar had ik interesse in, maar na een jaar ben ik toch overgestapt op Film- en Televisiewetenschappen.’ Deze studie werd gevolgd door een master in de Journalistiek, een tijd waarin Launspach onder meer stage liep bij Nieuwsuur, waar ze nu weer voor werkt. ‘Tijdens die stage mocht ik met de fantastische Hein Hansen mee naar Ghana om daar een reportage te maken over hoe dat land slachtoffer werd van Nederlandse dumpprijzen. Dat was een leerzaam project. Bovendien versterkte het mijn interesse in Afrika, een continent dat naar mijn idee minder aandacht krijgt dan het verdient. Ik was vastbesloten terug te gaan.’ 

En dat gebeurde al snel?

Ja, na mijn studie besloot ik dat het geen zin had om te wachten tot ik er heen zou worden gestuurd. Ik ging dus op eigen houtje, met spaargeld, werkbeurzen en een eigen camera. Ik was in Sierra Leone tijdens de ebola-crisis. Daarna reisde ik naar de Centraal- Afrikaanse Republiek waar bijna geen westerse journalist komt. Er was daarom weinig aandacht voor de halve genocide die daar gaande was nadat moslimrebellen vanuit het noorden het land probeerden over te nemen. Het dreigde een tweede Rwanda te worden. Omdat ik er eenmaal zat, wist ik reportages te verkopen. Al doende kwam ik in contact met Al Jazeera, een omroep die werkelijk in elk land mensen heeft zitten. Ik kreeg het aanbod om als producer te gaan werken bij Al Jazeera English, in Qatar. Het voordeel daarvan was dat het mijn blik op de wereld verruimde en ik de wereld ging zien vanuit een niet-Westers perspectief.

Qatar staat in de belangstelling omdat het aanstaande WK voetbal daar plaatsvindt. Hoe was jouw impressie van deze oliestaat?

Het is een aparte plek. Je moet bedenken dat het in de jaren 50 nog woestijn was waar Bedoeïenen woonden. Nu is het land superrijk en wil het ertoe doen in de moderne wereld, maar het is in wezen nog steeds een behoudende woestijnvolkstaat. Daarom is het een land vol contrasten. Dat is lastig voor plaatselijke jongeren die in Amerika studeren, daar alle vrijheid hebben, en vervolgens bij terugkomst met een neef of een nicht moeten trouwen. Als westerling heb je meer vrijheid, maar je kunt echt niet met een glas wijn op een terras gaan zitten of in een bikini langs de boulevard lopen. Voor alcohol moet je in een vijfsterrenhotel zijn. Je moet weten dat maar tien procent van de bewoners Qatari is, de rest zijn expats en arbeidsmigranten. Tussen de autochtonen en de nieuwkomers is weinig contact.

Hoe kwam je uiteindelijk terecht in Londen? 

In Qatar ontmoette ik mijn huidige verloofde, een arabist. Die ging in 2019 na tien jaar in het Midden-Oosten te hebben gewerkt terug naar Engeland. In Londen kon ik als freelancer beginnen voor Al Jazeera, dat een kantoor heeft in wolkenkrabber The Shard. Tevens kon ik bureauwerk gaan doen voor het Amerikaanse netwerk NBC. Voor de krant The Daily Mail ben ik verhalen gaan schrijven over Nederlandse onderwerpen, zoals de avondklokrellen en de strijd tegen drugscriminaliteit. Tevens kreeg ik de kans om documentaires te maken voor Brandpunt, bijvoorbeeld over de gevolgen van de brand in de Grenfell-woontoren.

Lees verder in de VARAgids 10 vanaf bladzijde 8.