Interview met Fedja van Huêt

Na het vrijwel achter elkaar zien van De veroordeling, de steengoede film van Sander Burger over de Deventer moordzaak en de Deense horror Speak no evil, waarin een Deense familie een Nederlands gezin bezoekt die ze op vakantie hebben ontmoet, volgden er twee onrustige nachten gevuld met angstaanjagende dromen. Fedja van Huêt, die in beide films belangrijke, zij het zeer uiteenlopende rollen speelt, dook op in die dromen - dan weer als de journalist, gemodelleerd naar de echt bestaande onderzoeksjournalist Bas Haan, die de onderste steen boven probeert te halen in de Deventer moordzaak, dan weer als de op het eerste gezicht joviale Patrick, die zich ontpopt tot ultra griezelig figuur in Speak no evil. Als de twee films een ding gemeen hebben, is het dat Van Huệt het allebei met evenveel gemak lijkt te spelen. Al meer dan 30 jaar nu is hij acteur. Hij was altijd al goed en toch lijkt hij met elke rol beter te worden.

Deze week is De veroordeling op tv te zien en eind van de maand gaat Speak no evil in première in de bioscopen. Twee, zij het om uiteenlopende redenen, zeer intense films. Al is intens voor de laatste film eigenlijk nog een understatement.

Naar hè?

Enorm! Maar wel goed gelukt.

Zeker. Zullen we dit voor nu als cliffhanger gebruiken en het eerst over De veroordeling hebben? Je speelt daarin voormalig Nieuwsuur-journalist Bas Haan die met gedegen onderzoek aantoonde dat ‘de klusjesman’, die volgens het publiek de schuldige was in de Deventer moordzaak, het niet had gedaan. Met welke kennis begon jij toen je werd gevraagd voor de rol? Toen de zaak speelde, heb ik er flarden van meegekregen. Ik herinner me nog de dramatisch beelden in de rechtbank die op tv werden uitgezonden waarin de boekhouder na zijn veroordeling riep dat justitie een fout beging, dat hij het niet had gedaan. Toen Sander Burger me vroeg voor de rol, ben ik het boek van Bas Haan gaan lezen en ook het, overigens prachtig geschreven, script. Buiten het feit dat ik het ongelooflijk belangrijk vond dat dit verhaal verteld zou worden, vond ik het interessant omdat er in Nederland nooit eerder een film over journalistiek was gemaakt. In Amerika is het een genre op zich, films over journalisten die op een zaak duiken en de onderste steen boven willen halen. Dat is niet onbelangrijk.

Hoe werd je Bas Haan? Ik was in de gelukkige positie dat Bas een echt bestaand persoon is. We zijn allebei van 1973, dus we hebben in dezelfde periode in de geschie- denis geleefd. Hij heeft me heel goed geholpen om hem te wor- den, bijvoorbeeld met het eigen maken van zijn Brabantse accent. Daarvoor sprak hij al mijn tek- sten in en daarbij gaf hij dan per scène extra informatie waarin hij precies uitlegde hoe dingen zaten. Ten behoeve van de verdichting gaat er in een film natuurlijk altijd informatie verloren. Het was heel fijn om het allemaal heel precies te weten. Ik voelde me verant- woordelijk en wilde het verhaal recht doen. Niet alleen voor Bas, maar ook voor de twee slachtof- fers van de affaire; Michael de Jong en zijn vriendin. Ik vind het zelf een heel goede film geworden. Er komt niet vaak een project langs waar het verleden zo actueel is. Want deze film gaat natuurlijk ook over zaken als fake news en framing en over het feit dat wan- neer je maar hard genoeg roept, er mensen naar je luisteren.

Je doelt op Maurice de Hond.  Ja. Ik was in eerste instantie bang dat het te veel over hem zou gaan, ook omdat hij zou worden opgevoerd in archiefbeelden. Maar die angst was ongegrond. De Hond heeft zijn plek in het verhaal, maar dat verhaal is zo sterk en het laat zo goed de mechanismen zien. In de kern gaat de film natuurlijk over de angst voor de publieke opinie. Hoe Nederland steeds meer in de grip is geraakt van de publieke opinie en hoe Maurice de Hond daarop inspeelde.

Hij heeft nooit sorry gezegd voor het verspreiden van misinformatie. Hoe vind je dat? Hij kan niet meer terug, hij is zover gegaan dat er geen weg terug meer is. Daar kan ik, naast dat het onbegrijpelijk is wat hij heeft gedaan, wel iets van compassie voor opbrengen.

Als je ooit zou worden gevraagd om Maurice de Hond te spelen, zou je dat dan doen? Dat zou op zich interessant zijn. Of nou ja... het is een even fascinerend als treurig verhaal. Je mag het best voor iemand opnemen, zoals hij deed voor de veroordeelde, maar je kunt niet iemand aanwijzen als de schuldige. Het is een trainwreck hoor, de hele zaak.

Ik ben echt heel blij dat we met de film Michael de Jong verder hebben kunnen rehabiliteren. Toen Jorick van Wageningen, die hem speelt in de film, een Gouden Kalf won op het Nederlands Filmfestival, kwam hij hem in ontvangst nemen. ‘Goedenavond,’ zei hij, ‘Ik ben Michael de Jong, de klusjesman.’ Dat was kwetsbaar en ontroerend. Ik had hem al eerder ontmoet. Hij was op de set geweest. Dat vond ik ook indrukwekkend.

Lees verder in de VARAgids 23 vanaf bladzijde 8.