Interview met Daan Roovers

Het filosofisch kwintet probeert te doorgronden hoe belangrijk het is om van alle ‘ikken’ weer een ‘wij’ te maken. Valt die ik-gerichtheid je ook op televisiegebied op?

Ja. Bijvoorbeeld in de manier waarop documentaires worden gemaakt. Je kunt die over adoptie, borstkanker of de oorlog in Syrië maken, maar tegenwoordig gaat het over míjn adoptie, míjn borstkanker, en míjn oom in de oorlog in Syrië. Het persoonlijke perspectief is onderdeel geworden van de vorm. Dat is nu veel gebruikelijker dan twintig jaar geleden. En die trend zie je in de hele samenleving. Het gaat heel erg om jóuw stem, jóuw belang of jóuw positie die gezien of gehoord moet worden, door de politiek, de school van je kinderen of je vriendengroep. Het belang dat mensen daaraan hechten, heeft te maken met een soort opblazen van je eigen ego.

Krijg jij jeuk van kinderdag-verblijven die ‘De Prinsjes en Prinsesjes’ heten?

Haha, daar krijg ik zeker jeuk van. Natuurlijk beschouw je je eigen kind als je prinsje of prinsesje, maar je ziet pas hoe debiel dat is als je het andere mensen ook ziet doen. Maar goed, Freud had het al over his majesty, the baby, hij heeft veel over narcisme geschreven. Dat is een noodzakelijke fase als je twee of drie jaar bent, maar daarna moet het weer ophouden. Dus je zou kunnen zeggen dat die fase nu iets te lang doorgaat in ons leven, tot ver voorbij we volwassen zijn.

Wat is het gevolg van al die ikkigheid?

We hebben steeds meer de neiging om de politieke strijd vooral te zien als een strijd om onze eigen belangen. Dat is een kortzichtige kijk. Als iedereen voor zijn eigen zaak opkomt, wie komt er dan nog op voor onze gezamenlijke zaak? Politiek moet naar mijn idee gaan over het gezamenlijk vormgeven van een toekomst. Over een veel langere horizon dan alleen maar het hier, nu en ik. Hoe willen wij over 20, 30, 40, 50 jaar samenleven? Maar het wordt steeds moeilijker om die lange termijn in het vizier te houden door alle korte termijn drivers die onze aandacht vragen. Door telefoons, technologie, flitskapitaal, en dergelijke wordt onze aandachtspanne steeds korter.

Jan Terlouw zegt: het ontbreekt de mens aan een langetermijn-gen.

Het is niet zo dat de mensheid nooit enig geduld kon opbrengen. Een voorbeeld daarvan is de Dom van Keulen, daarvan begon de bouw in de dertiende eeuw, en in de negentiende eeuw was hij af. Daaraan hebben meer dan tien generaties gebouwd. Die mensen wisten gewoon dat ze hem nooit af zouden zien, en toch is dat ding er gekomen. 

Ik zag laatst een filmpje van een geur-kunstenares uit India. Zij heeft op basis van wetenschappelijke onderzoeken de geur van de lucht van Mumbai in 2035 gecreëerd in een laboratorium. Die deed ze in een flesje, en liet die ruiken aan mensen die de stad besturen. Dat was een weerzinwekkende lucht, waardoor ze gingen denken: we moeten toch iets aan die uitlaatgassen gaan doen. Op die manier lukte het haar om daar heel veel geld voor los te krijgen.

Lees verder op blz. 10 van VARAgids 15.