Interview met Aldith Hunkar

Presentator Aldith Hunkar woont deels in Nederland en deels in Jamaica. ‘Ik ben drie maanden daar – van Kerstmis tot maart – en negen hier. Ik zou het willen omdraaien.’

Ze presenteerde 21 jaar geleden voor het laatst het Jeugdjournaal, maar nog steeds herkennen mensen haar daarvan. En denken ze dat ze er pas onlangs vertrok. Aldith Hunkar: ‘Supergrappig. Vaak zijn het moeders met jonge kinderen. Dan hoor ik ineens op straat: kijk eens wie daar loopt! Die moeder enthousiast, maar dat kind totaal in paniek. Dat kent mij echt niet: nee mama, ik wil niet naar die mevrouw. Ik hoor bij de jeugd van die moeders die in de 30 zijn. Zij denken dat ze me gisteren nog zagen. Wat dat betreft ben ik een beetje de nationale Pino: ik ben onderdeel van het huishouden geworden en dat vind ik een grote eer. Nooit gooide iemand tomaten naar mijn hoofd vanwege het Jeugdjournaal. Kijkers hebben mooie herinneringen. Ze vinden me leuk. En dan moet ik eigenlijk vertellen dat dat in principe tegen kan vallen. Ik ben niet altijd aardig, maar wel rechtvaardig.’ Aldith Hunkar ten voeten uit. Ze bedient zich van humor, zelfspot, ze is eerlijk, spaart zichzelf niet en weet exact wat ze wel en niet kwijt wil. Over haar burn-out aan het einde van haar carrière bij de NOS in 2008 wil ze niks kwijt. Geen zin. Maar ze wijst er wel op dat ze na een aanloop – in het begin moest ze echt opletten hoeveel geld ze uitgaf – bijzonder tevreden is met haar bestaan als global freelance multimediajournalist en presentator. Vooral het eigen baas zijn, bevalt haar goed: ‘Geen geroddel bij de koffieautomaat of tijdslurpende functioneringsgesprekken en evaluaties. Niet meer op het matje worden geroepen omdat ik een keer mijn mening gaf in een redactievergadering. Heerlijk, vertelt ze in Hilversum waar opnameapparatuur en aantekeningen haar woonkamer vullen. Deze thuisbasis wisselt ze af met haar plek in Jamaica, het eiland waar ze al zeventien jaar af en aan ‘een dubbelleven’ leidt, zo zegt ze zelf.
Hunkar maakt journalistieke producties. En ze heeft het druk als dagvoorzitter en debatleider. Het afgelopen jaar kwam ze in die hoedanigheid zeker elke week in actie. Wijzend op haar kleurige ‘flodderjurk’ en dreadlocks: ‘Ik ben niet bepaald een corporate girl. Ik heb heus nog wel een paar Journaal-pakkies, maar verder ben ik te exotisch voor bepaalde gelegenheden. Dus bel me niet als bank om een avond te praten over rente of dagkoersen. I don’t care. Dan moet je bij Barbara Baarsma zijn. Ik heb er niets mee. Ik kies voor klimaat, milieu, zorg, jeugd, technologie, diversiteit en onderwijs. Voor onderwerpen waaraan ik een steentje kan bijdragen en voor verdieping.’ Daarom zei ze ja toen de EO haar vroeg voor Firma Erfgoed. Een serie in de vorm van een roadmovie waarin ze zoekt naar cultureel en religieus nalatenschap – gebouwen, kunstwerken, beelden, begraafplaatsen – in Den Haag, West-Brabant en Antwerpen, Vlissingen, Emden en Groningen. Kunstschatten die Nederland hebben gevormd. Ze maakte onder meer reportages over eerste feminist Anna Maria van Schurman, de Molukse kerk in Appingedam, het Duitse Emden waar Nederlandse protestanten naartoe vluchtten en over Michiel de Ruyter.

Gezien het actuele debat: hoe moeten we met erfgoed dat ter discussie staat omgaan? We moeten dat niet gaan cancelen of wegschoffelen. Daar ben ik totaal niet van. Dan waan je je net zo superieur als die omstreden personen en wat ze vertegenwoordigen. Die kunstschatten moeten blijven want anders gaan we echt onze gedeelde geschiedenis begraven. En dan heeft over twintig jaar, om Mark Rutte te quoten, niemand er nog een actieve herinnering aan. We moeten dat blijven tonen maar wel de verschillende kanten ervan vertellen. Niet alleen: held. Maar die persoon of gebeurtenis in de context plaatsen, dat is hoe we met kunst zouden moeten omgaan. En roofkunst moet terug.

Maar dat gebeurt toch op veel plekken momenteel? Nou, niet in Vlissingen bijvoorbeeld. Ik vond het daar best deprimerend: alles is Michiel de Ruyter tot de poffertjeskraam aan toe. Ik begrijp heel goed dat hij een nationale held is en dat hij veel voor Nederland heeft gedaan. Maar hij was wel tot zijn kruin verbonden met slavenhandel. Kom ik daar in het museum waar een enorm groot schilderij hangt: De Ruyter, canon van de Nederlandse kunst. Daarnaast een verheven verhaal over Michiel. Maar over het Afrikaanse jongetje dat hem op het doek aanbiddend aankijkt, wordt niets gemeld. Zegt de curator: ik word toch zo chagrijnig van mensen die nu zeuren over dat jongetje, dat was toch zijn pronk-Afrikaantje? Heel veel museumverenigingen en -directeuren denken inderdaad na over diversiteit, hun collectie en waar die voor staat. Maar in Vlissingen is dat kennelijk nog niet actueel. Terwijl ze zich ook daar een beetje meer kunnen realiseren dat Nederland niet één ding of één soort mens is. Firma Erfgoed maakt duidelijk dat ons land een melting pot is, al eeuwenlang.

Zien we die melting pot terug in het medialandschap? Ja en nee. Qua diversiteit zie ik stappen vooruit. Onder anderen Natasja Gibbs bij Op1 is lekker pittig en zij beheerst het vak. Want journalistiek en presenteren zijn toch een vak. Ik kijk weinig talkshows omdat ik me zo erger: presenteren is meer dan een tekstje uitboeren. Los daarvan: vlak na Black Lives Matter was er geen programma zonder kleur aan tafel. Dit jaar is dat alweer stukken minder. O ja denk ik dan: jullie zijn er ook weer klaar mee. Aan de andere kant: soms is het ook te veel.

Wanneer zie je te veel kleur dan? Wanneer ik naar reclames kijk. In een keer zie ik alleen maar multiculti
gezinnen. Met allemaal exact dezelfde types: een witte of zwarte man met een lichtbruine vrouw met wilde bos krullen en een schare blije meng-kinderen. Too much. Ik snap wel dat iedereen zijn beste beentje voor wil zetten, maar het resultaat: blokken reclames die niet de juiste demografische verhoudingen weerspiegelen. En dan geef je munitie aan klagende idioten: zelfs in reclame kom ik mezelf niet meer tegen. Of: wij worden gediscrimineerd. Voor nu hebben ze hierin even gelijk. Maar ik snap hoe het werkt: elk bedrijf denkt ook wij moeten onze commercials aanpassen. Zo gaat dat met balans in het leven. Eerst is het te weinig, dan schieten we door en vervolgens komen we uit op een punt waar we willen zitten. Zo werkt verandering. Het is zoeken, aftasten en daar heb je geen pasklare tijdlijn bij.

Lees verder in VARAgids 32 vanaf pagina 8.