In Nederland spreken sporters zich heel zelden uit over gevoelige thema’s. Hoe komt dat?

Supersub Wout Weghorst. De 16-jarige Lamine Yamal, die Spanje naar de finale hielp. Of het afscheid van Toni Kroos. Allemaal bijzondere momenten, maar een van de spraakmakendste zaken rond het EK voetbal vond toch echt plaats buiten het veld: Kylian Mbappé riep jongeren tijdens een persconferentie op alsjeblieft te gaan stemmen bij de Franse verkiezingen. Zijn teamgenoten hadden hun zorgen over politica Marine le Pen al eerder geuit.

Veel Nederlanders waren positief verrast dat een voetballer zich zo uitsprak over een maatschappelijk thema. Toch gebeurt het in het buitenland vaker. Ook wat betreft misschien wel het grootste taboe in voetbal: lhbtiq+-acceptatie. Mbappés teamgenoot Antoine Griezmann stond jaren geleden al op de cover van een queer tijdschrift met daarbij de kop ‘homofobie in voetbal, het is genoeg’. Arsenal-keeper Aaron Ramsdale vertelde vorig jaar over zijn broer die homo is. En Manuel Neuer, de Duitse doelman, riep voetballers in 2011 (!) al op alsjeblieft uit de kast te komen.

In Nederland horen we dit geluid minder. Geen grote voetballers (of andere sporters) die iets vonden van de verkiezingsuitslag. En geen oproep tegen homofobie, ook niet als het hen direct gevraagd werd. Toen mijn collega’s Jeroen Gortworst, Winfried Baijens en ik een paar jaar geleden Oranje-spelers benaderden voor onze podcast De schaduwspits , kregen we veel beleefde afwijzingen. De spelers wilden het gesprek niet aangaan of het verzoek kwam door beschermende zaakwaarnemers niet eens bij hen terecht. En ook de meeste clubs hielden het bij een standaard antwoord.

Ik begrijp goed waarom sommige sporters het moeilijk vinden zich uit te spreken: je kop boven het maaiveld uitsteken is lastig in Nederland. In welk opzicht ook. Draag je een haarband op een EK, dan gaat het daar dagen of zelfs weken over bij het koffieapparaat en in de media. Laat staan dat je als sporter iets durft te zeggen over verkiezingen of homofobie. En natuurlijk: sporters hoeven zich ook niet uit te spreken. Maar zolang het niet veilig voelt dat te doen, zal het ook niet gebeuren. 

Ik schrijf dit stuk naar aanleiding van de recente Britse documentaire Rylan: Homophobia, football and me . Oud-voetballer Rio Ferdinand concludeert daarin dat voetbal helaas nog geen gegarandeerd veilige plek is voor een sporter die uit de kast wil komen. De eerste stap? Je uitspreken. Zodat lhbtiq’ers – of het nu een voetballer, een fan of de materiaalman is – weten dat ze welkom zijn in deze omgeving. Dus laten we met z’n allen zorgen dat sporters met hun kop boven het maaiveld uit willen steken. Of het nu is door een haarband of hoed te dragen, of door je uit te spreken over verkiezingen of homofobie.

Dit artikel komt uit VARAgids 30/31. Nu in de winkel, in de VARAgids-app en op de mat bij abonnees. Word ook abonnee!