Immigration Nation S01: ingrijpend en hartverscheurend

‘Vanaf nu mag je niet meer je vrouw en kind zien.’

Documentairemakers Christina Clusiau en Shaul Schwarz geven met Immigration Nation een inzichtvolle en unieke inkijk in het doolhofachtige immigratiesysteem van de Verenigde Staten. De documentaire geeft - door middel van empathische portretten van gevangengenomen en gedeporteerde immigranten, gedurfde onderzoeksjournalistiek, toegang in detentiecentra en ICE-kantoren, interviews met deportatieagenten en het meerijden met ICE-missies - schokkende, maar noodzakelijke informatie over hoe de immigratiedienst veranderd is door de Trump-regering, en de menselijke kosten hiervan.

Waar onder Obama 'enkel' mensen die (zware) misdaden hebben gepleegd en illegaal zijn werden opgepakt en uitgezet, is dit onder Trump veranderd naar iedereen die illegaal in het land verblijft.

Verrassend is hoe open en vrijuit de geïnterviewde ICE-agenten (agenten van de Immigration and Customs Enforcement) praten; bijna zonder gêne. ‘Er is een bepaalde, ik noem het niet blijheid, maar voldoening in het uitzetten van mensen, ongeacht wat het publiek vindt, die hier niet thuishoren’, zegt een deportatieagent. Een ander zegt: ‘We kunnen nu tenminste ons werk doen. Dit is kerst voor ons.’ Allemaal zeggen ze, of verschuilen zich wellicht onder, ‘dit is de wet, het is niet aan mij. Ik doe wat er van mij wordt gevraagd, het is mijn werk’. Slechts een paar uiten, in de laatste aflevering, hun twijfels over hun werkzaamheden.

President Trump en ICE hebben geprobeerd de documentaire uit te laten stellen tot na de verkiezingen en verzocht scènes te verwijderen. Niet gek, omdat er in de documentaire verschillende (misselijkmakende) niet-legale handhavingstechnieken van ICE naar voren komen en de inhumane behandeling van immigranten confronterend in beeld wordt gebracht. Zo wordt er onterecht door ICE-agenten gezegd dat ze naar binnen mogen zonder bevelschrift, is te zien dat zij ‘bijkomers’ mee moeten nemen (mensen naar wie ze niet op zoek zijn, maar waar ze ‘toevallig’ op stuiten), en komt naar voren dat er een productiequota op immigratierechters is gezet.

Het meest gedenkwaardige in de serie zijn de ontroerende portretten van immigranten, die de mensen achter de cijfers een gezicht geven. Hun portretten maken schreeuwend duidelijk wat de menselijke kosten zijn van het immigratiebeleid. Zoals het scheiden van kinderen en ouders. ‘Bij kinderen onder de 17 jaar kunnen we niet vertellen waar ze zijn’, horen de mensen die in detentie zijn genomen. Een vader vertelt – in handboeien en kettingen – hoe zijn driejarige zoontje huilend aan zijn been hing toen ze werden gescheiden door een ICE-agent. Een andere vader vertelt met tranen in zijn ogen dat het pijn doet dat hij niet weet wat er met zijn dochter gebeurt. Maar ook de constante angst en dreiging die mensen zonder de juiste documenten, soms al vanaf hun tweede jaar, in de Verenigde Staten dagelijks voelen.

De documentaire geeft een compleet en complex beeld van alle facetten die verweven zijn in de humanitaire crisis van immigratie in de Verenigde Staten en is een must-watch.