Idiote jaren

De Fransen zelf hebben een mooie term voor de jaren tussen pak ’m beet 14 en 18: ‘l’âge bête’. ‘De idiote leeftijd’. Het is de periode waarin de menselijke soort – om het kort samen te vatten – dankzij hun onvolgroeide prefontale cortex niet voor rede vatbaar is. Een film uit 1980 die L’âge bête heet, toont precies die toestand: twee adolescenten ontvoeren hun wiskundelerares die dreigt hen van school te sturen als ze niet stoppen met het verstoren van de lessen. Ze brengen haar naar een vakantiehuisje in het bos. Een weekendje, dat zal haar leren. Dan gaat het mis: een van de twee krijgt een ongeluk en raakt in coma, de docent blijkt diabetes te hebben en kan niet zonder insuline en de overgebleven jongen die de zorg op zich neemt, wordt al snel verliefd op de juf.

Je hoeft de film niet gezien te hebben of je ziet hem tot in detail voor je. Van het uiterlijk van de twee kwajongens, de een met halflang sluik donkerbruin haar, de ander met een woeste bos krullen, reeënogen, lange wimpers, non-chalante spijkerbroeken en jasjes (het zijn de jaren 80), hun rode Citroën Forum. Ook het huisje kun je uittekenen (hout, luiken voor de ramen die ze openen als ze aankomen, om dan ook de lakens van de bedekte meubels af te trekken) en niet te vergeten de wiskundejuf met haar blonde haar in een strenge staart en een kordate bril, maar oe-la-la als die afgaat en ze het haar losschudt.

Ook ik heb de film nooit gezien, zeg ik heel eerlijk. Maar wel vele andere Franse films. Van Éric Rohmer, André Téchiné, Céline Sciamma, Catherine Breillat, François Truf-faut, Jacques Rivette en niet te vergeten Maurice Pialat. En dat zijn slechts een handvol Franse regisseurs die de intrigerende jaren tussen kind zijn en volwassen worden meer dan eens tot onderwerp van hun films maken (en maakten), want er zijn er nog veel meer die de periode van ontluiking van de liefde, vriendschap, seksualiteit en schoonheid filmden, ieder met een eigen signatuur, zo gaat het bij Breillat altijd over seksueel ontwaken en daarbij grenzen zoeken, weet Sciamma goed raad met de tijdgeest, zoals ze liet zien in Bande de filles uit 2014 over een zwart meisje dat zich bij een meisjesgang aansluit en Tomboy (2011), over een (pre-puberaal) meisje dat een jongen wil zijn. Terwijl de oudere generatie, zoals Pialat en Rohmer, juist een wat zachter, romantisch perspectief op de jeugdige jaren werpt.

Lees verder in VARAgids 38 vanaf pagina 8.