Humans S2E1: de robots worden steeds menselijker

Het idee dat robots onze hegemonie in de wereld overnemen is verankerd in onze popcultuur – van Metropolis tot I, Robot. In het sciencefictiondrama Humans zie je de maatschappelijke gevolgen wanneer enkele geïntegreerde ‘synths’, geavanceerde robots, een eigen bewustzijn hebben.

In het eerste seizoen volg je de familie Hawkins, waar de vader Joe de synth Anita heeft aangeschaft als extra hulp in het huishouden. Langzamerhand komt de familie erachter dat Anita niet lijkt op andere robots: Anita behoort tot een groep ‘vrije synths’ die zelf kan nadenken. In de finale bemachtigen de vrije synths de bewustzijnscode en komen voor een dilemma te staan. Wie heeft nu het recht om te bepalen wat het betekent om te leven, mens of synth?

In de opener zijn enkele maanden verstreken en de synth Niska is met de bewustzijnscode gevlucht naar Berlijn. Na lang nadenken uploadt ze de code en wacht met schroom af op de mogelijk explosieve resultaten. Intussen werkt in de Verenigde Staten de jonge techmiljardair Milo Khoury ( Marshall Allman, lees ons interview met hem hier ) aan een baanbrekend nieuw onderzoek op het gebied van kunstmatige intelligentie.

De aflevering toont aan de ene kant de zoektocht naar de mogelijkheden voor de synths, wanneer ze eenmaal het bewustzijn verkrijgen. Niska is op zoek naar haar eigen identiteit en vraagt haar nieuwe vriendin ‘hoe wist je wie je was’. Het precieze antwoord lijkt minder belangrijk dan de veelvoud van mogelijkheden. De implicatie is duidelijk: mens zijn is complex. Tegelijkertijd is de serie elders bezig met de eventuele economische gevolgen, indien alle synths het bewustzijn verkrijgen. Synths hebben immers geen last van verkoudheden en de efficiëntie van de robots maakt de mens overbodig.

De makers hebben vele subtiele opmerkingen en details in de aflevering gepropt, maar het verlamt de serie niet. Het is een noodzakelijke oplossing want er zijn ontzettend veel ideeën – technologie, sociale normen, de mens als God – om te verkennen en maar een beperkt aantal afleveringen. Humans stelt ontzettend veel vragen maar geeft vooralsnog geen antwoorden.

De kracht van de serie ligt uiteindelijk in de menselijkheid van de personages. Mens en synth worstelen met de aard van het bewustzijn, het gevoel van anders-zijn, de waarde van het geheugen. Beiden herkennen de universaliteit van trauma. Humans houdt ons een spiegel voor en toont ons de menselijke dubbelzinnigheid.