Hoe krabbel je op na een ramp?

‘Ga je hier alleen maar vragen lopen stellen, of help je ook nog mee,’ zegt Munira streng. Ze geeft me een keukenmesje en zet een indrukwekkende zak uien op het aanrecht. We staan in de keuken van de moskee in de Londense wijk Kensington. Buiten, een klein stukje verderop staat de uitgebrande Grenfell-toren. Die is omkleed met grote doeken waar ‘forever in our hearts’ op staat. Ik pak de eerste ui en begin te schillen.

Voor de serie Na de klap reisde ik het afgelopen jaar naar vijf plaatsen op de wereld. Plaatsen die allemaal met elkaar gemeen hebben dat er in het recente verleden een ramp gebeurde. Rampen waar de wereldpers op af kwam om na een paar dagen weer te vertrekken. Ook ik, moet ik toegeven. Jarenlang deed ik verslag van tsunami’s, aardbevingen, aanslagen en oorlogen. Bijna altijd volgens een vast patroon: je komt aan, doet verslag en gaat na een aantal dagen weg. De ramp is voorbij; ergens anders is er ander nieuws.

Maar altijd rees na een tijdje de vraag: hoe zou het nu met de mensen zijn die ik toen heb ontmoet? Hoe is het ze vergaan nadat alle camera’s waren verdwenen en de wereld overging tot de orde van de dag? Hoe gaat je leven verder als je iets hebt meegemaakt wat zo ingrijpend is geweest? Simpele journalistieke vragen. Om de antwoorden te vinden moest ik naar de plekken waar het allemaal was gebeurd.

En daarom sta ik in een Londense keuken te praten met Munira Rasoel. Zij woonde met haar gezin en demente schoonvader in de Grenfell-toren, een betonnen kolos met goedkope woningen. In de nacht van 14 juni 2017 wordt ze wakker omdat haar schoonvader onrustig door de woonkamer schuifelt. Als ze hem wil geruststellen ziet ze vlammen aan de buitenkant van het raam. De hele toren blijkt in brand te staan. Er wordt op de deur gebonsd en er staat een brandweerman in de gang. ‘Je hebt twee seconden om naar buiten te gaan,’ roept hij. Munira grijpt haar kinderen uit bed, roept tegen haar man dat hij zijn vader mee moet nemen en vlucht naar buiten. Ze overleven het. Maar tweeënzeventig flatgenoten niet, onder wie Munira’s beste vriendin. Die probeert haar wanhopig te bellen omdat ze een paar verdiepingen hoger vastzit in haar appartement vanwege de giftige rook in het trappenhuis. Maar Munira heeft in de paniek haar telefoon vergeten. Haar vriendin komt om. Munira huilt als ze het verhaal vertelt.

Het zijn gebeurtenissen waarvan je je niet kunt voorstellen dat iemand hier ooit nog overheen komt. En het zijn verhalen die we bij elke reis die we maakten voor de serie hoorden. In Genua, waar de Morandi-brug instortte bovenop een woonwijk. In het Californische stadje Paradise dat in vier uur volledig verwoest werd door een bosbrand. In Fukushima, waar een tsunami/kernramp een enorm gebied onbewoonbaar maakte. En in Enschede, waar twintig jaar geleden de vuurwerkramp een woonwijk wegvaagde. Ik vroeg het me op al die plekken af: hoe kom je hier ooit overheen? En toch, op al die verschillende plaatsen blijken bijna alle mensen die het meegemaakt hebben uiteindelijk op te veren en door te gaan.

Lees meer in VARAgids 24 vanaf pagina 18.