Baanbrekend actrice Lupita Nyong'O over haar succes

Wat is de vervelendste baan die je ooit gehad hebt? vroeg het Engelse dagblad The Guardian een paar maanden terug aan Lupita Nyong’O voor hun beroemde rubriek The Q&A. ‘Serveerster,’ antwoordde de actrice. ‘Ze waren kieskeurig over hoe ik het eten op het bord deed, maar het kon me werkelijk niets schelen.’ Er waren meer banen en baantjes die Nyong’O deed en verduurde voor ze in 2012 werd ontdekt door regisseur Steve McQueen die haar een belangrijke rol in 12 Years a Slave gaf. Ze speelt daarin de slavin Patsey, die is opgegroeid op de plantage en overleeft door de plantagehouder te behagen en de vernederingen, mishandelingen, verkrachtingen ondergaat alsof ze er boven staat. Tot ze, in en van de emotioneelste scènes van de film aan de hoofdpersoon, slaaf Solomon Northup vraagt of hij haar wil doden. 

Eerst vraagt ze het lief, maar als hij geen sjoege geeft, gaat ze huilen, smeken en uiteindelijk ontsteekt ze in woede. Het is een adembenemende performance die haar, een jaar later, als eerste zwart Afrikaanse acteur, een Oscar op zou leveren. Ze was toen dertig, niet oud voor een Oscar, wel voor een eerste film. Niet lang daarvoor was ze afgestudeerd aan de dramaopleiding van Yale. Je zou haar een laatbloeier kunnen noemen. Maar wel tegen wil en dank, blijkt als je haar levensgeschiedenis kent.

Nyong’O werd in 1983 geboren in Mexico, waar haar ouders twee jaar eerder politiek asiel hadden aangevraagd. Ze waren gevlucht uit Kenia. Haar vader doceerde politieke wetenschappen aan de Universiteit van Nairobi maar stak vooral zijn afkeer van het autoritaire regime van de regerende president Moi niet onder stoelen of banken. Toen zijn broer Charles, eveneens een dissident, in 1980 werd vermoord, was het er ook voor hem niet veilig meer. Het gezin woonde maar kort samen in Mexico; haar moeder ging terug naar Kenia, voor haar vader was dat nog te gevaarlijk. Toch was het ook voor hen niet altijd veilig. 

In een interview vertelde Lupita dat er tijden waren dat zij en haar broers en zussen niet naar school gingen, dat ze binnen bleven met de gordijnen dicht. Toen in 1987 haar vader zich weer bij hen voegde, was dat niet omdat het regime omver was geworpen: president Moi zou nog tot 2001 aan de macht blijven en haar vader zou al die tijd oppositie leveren – en zo leerde ze later – vaak opgepakt en gemarteld worden.