Foster: ontroerende documentaire over pleeggezinnen

In de gemeente Los Angeles bevindt zich de grootste ‘Child Protection Hotline’ van de Verenigde Staten. Achter deze legbatterij van maatschappelijk werkers die telefonisch gevallen van kindermishandeling registreren gaat een heel systeem schuil: met pleegouders, rechters, neurologen en caseworkers. Oscarwinnaars Mark Jonathan Harris en Deborah Oppenheimer tonen in Foster met verve een dwarsdoorsnede van deze wereld. Ze krijgen iedereen voor de camera, zelfs de meest schrijnende gevallen (waarbij ze trouwens niet de meest bevredigende esthetische keuzes maken, maar soit). Zo maken we kennis met een vrouw bij wie na de bevalling cocaïne in het bloed is gevonden – dus wordt haar kersverse baby van haar afgenomen. Ook zien we hoe een jonge man worstelt met drugs.

Je zou de in Foster belichte wereld ook wel als een ondergeschoven kindje kunnen zien; een parallelle wereld waar de meeste mensen geen weet van hebben – dat is natuurlijk ook het credo van menig documentairemaker, om ons, het publiek daarover dan te informeren. In interviews met alle betrokkenen, waaronder de kinderen, passeert een keur aan aangrijpende verhalen de revue. Over jongelingen die pas na 12 (!) pleeggezinnen zijn gesetteld. De meest ontroerende passage is die over een vrouw die al decennia lang kinderen opvangt, en die ergens tegen het einde van de film de voogdij krijgt over een jong meisje – en dus hoeven (pleeg)moeder en dochter niet meer voortdurend in de rechtszaal te verschijnen.

Want als je ouders niet geschikt blijken voor het ouderschap, dan belandt je in een bureaucratisch systeem waar de rechter het laatste woord heeft. Kinderen worden als het ware gestraft voor zaken die hun ouders hebben nagelaten.

Zodoende voeren de pleegkinderen een oorlog met hun verleden, net zoals een maatschappelijk werker een oorlog voert tegen de instituties. (Dat ze zich overigens vergelijkt met een marinier is wel weer exemplarisch voor Amerikaanse, zelfgenoegzame borstklopperij). Het zijn overigens vooral vrouwen die in de spreekwoordelijke loopgraven staan, en die hun cliënten waar ze zich met hart en ziel over ontfermen ervan moeten overtuigen – want we zijn hier in Los Angeles – dat je toch echt niet zomaar een actrice of rapper kan worden. Eigenlijk is dat wel ironisch: je zou ze zo’n op het oog financieel aantrekkelijk succes wel gunnen, na jaren van misère.