Logo VARAgids
Alles over tv, series, films en podcasts

Duikherinneringen van Menno Bentveld: 'Where no one has gone before...'

03-02-2025
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
336 keer bekeken
  •  
31_10 Oosterschelde Menno

Voor Menno Bentveld ging er – oog in oog met een inktvis – een wereld open. ‘Mij bekroop heel sterk het gevoel dat ik bekeken werd.’

Ik geef toe: de kop van dit artikel is ietwat overtrokken. Zo extreem als in de gelijknamige aflevering van Star trek is het uiteraard niet. Duiken in Nederland staat níet gelijk aan de exploratie van een nieuw sterrenstelsel of een zwart gat.

Maar voor wie nog nooit zijn hoofd onder de Nederlandse waterspiegel heeft gestoken valt er werkelijk een totaal onbekende, mysterieuze wereld te winnen en wie voor het eerst duikt in Zeeland of in een van onze meren merkt direct: dichter bij de sensatie van een ruimtewandeling zul je als gewone sterveling niet komen. Soms voelt duiken als het bezoek aan een andere planeet.

Al was het alleen maar omdat wij primaten er simpelweg niet thuishoren. Rondzwemmen en gewoon in leven blijven met vele kuubs water boven je hoofd is welbeschouwd een klein wonder. De lijst met manieren waarop een eenvoudig duikje kan misgaan is lang, want zelfs alledaagse zaken als ademhalen, je bril schoonmaken, elkaar in de gaten houden en nergens in verstrikt raken zijn onder water onnoemelijk veel ingewikkelder dan boven water.

Maar als al die dingen goed gaan en je voelt je samen met je buddy een beetje senang dan gaat er zelfs in de kou en het schemerduister van de Nederlandse delta een wereld voor je open en levert het onvergetelijke avonturen op.

Zo legde ik in het Scheurrak bij Texel met onderwater-archeologen een gezonken schip bloot en ben ik met de Zweedse marine onder zestig centimeter dik ijs geweest om een warmtepak te testen. Na het plaatsen van een zogenoemd onderwaterhuis in een Brabantse grindplas heb ik op acht meter diepte een tafeltenniswedstrijd gespeeld en ben met bikkelharde beroepsduikers in een duikklok afgedaald in een Schots Loch om te leren lassen.

Maar de bijzonderste ervaring had ik in de Oosterschelde. Een ontmoeting met een waterwezen op slechts een paar meter diepte die een blijvende indruk op me heeft gemaakt. De sepia is een inktvissoort die rond begin april naar de Zeeuwse delta komt om zich voort te planten en eieren af te zetten. Veel wandelaars kennen ze van het witte stuk hard schuim dat op het strand te vinden is, de inwendige schelp waaromheen het lichaam van de sepia gevormd is, ook wel gebruikt als bron van kalk in volières.

Deze zeekat heeft de grootte van een flinke schoenendoos, acht armen en twee vangtentakels, een soort wapperend gordijn om zich heen om in balans te blijven, een sifon met jetwerking om razendsnel vooruit te komen, een huid als een kameleon en katachtige pupillen die in een w-vorm open en dicht kunnen glijden. Zoek er vooral even een plaatje of filmpje bij want dit dier gaat ieder voorstellingsvermogen te boven.

Vooral de ogen maken de sepia tot een ware onderwater-alien. Als het vrouwtje doodstil in het water hangt en het mannetje de omgeving in de gaten houdt heb je als duiker kans om minutenlang naast haar te liggen en contact te zoeken met dat oog. Mij bekroop heel sterk het gevoel dat ik bekeken werd, bestudeerd, geïnspecteerd. Dat ik voor een heel kort moment verbinding had met… ja, met wat? Ik weet ook wel dat een sepia uit de Noordzee komt en niet van Mars, maar je moet wel een rationele ijzeren Hein zijn om geen connectie te voelen, een vreemde aanwezigheid, contact met een ander wezen, een onbekende entiteit, een gezand van een parelelle wereld?

Ik weet: mijn fantasie neemt een loopje met de werkelijkheid. Maar zolang de mens meer kennis bezit over zonnevlammen en Jupiter’s manen dan van wat zich in onze zeeën voltrekt, welke dieren, planten, bacteriën daar leven, hoe belangrijk de processen die zich daar afspelen zijn voor al het leven op aarde, dan behoud ik me het recht voor een klein beetje te mijmeren over intelligentie vanuit onbekende dieptes.

Dit artikel komt uit VARAgids 6. Vanaf dinsdag 4 februari 2025 op de mat, in de winkel en in de app. Nog geen abonnee?

Meer over:

#mennobentveld
Delen:

Praat mee

Onze spelregels.

0/1500 Tekens
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?

Ontvang elke werkdag de beste kijktips met de Avondeditie-nieuwsbrief

BNNVARA LogoWij zijn voor