Girl: het bejubelde regiedebuut van Lukas Dhont

Daar stonden ze, de regisseur en de acteurs, begin mei voorin een bomvolle zaal op het Filmfestival van Cannes. Het publiek leek niet meer te kunnen stoppen met applaudisseren en juichen. Ze had net Girl gezien, het regiedebuut van Lukas Dhont. Een film over een meisje dat vastbesloten is ballerina te worden, ook al is ze in een jongenslichaam geboren.

Aan het eind van het festival werd Girl niet alleen bekroond met de belangrijkste prijs, de Palme d’Or, ook won de net 16 jaar geworden hoofdpersoon ­Victor Polster de prijs voor de Beste Acteur. Sindsdien is het hard gegaan en regent het prijzen en nominaties. Ook is Girl de ­Belgische inzending voor de Oscars dit jaar.

‘We zijn op een parcours met deze film dat stilletjes aan een droom lijkt,’ zegt de 26-jarige Dhont. ‘Allez – we stonden zelf natuurlijk al 100 procent achter de film, maar de manier waarop hij omarmd en gedragen wordt, is iets dat ik niet elke keer mee ga maken. Ik probeer er enorm hard van te genieten.’

Hij is aardig, Lukas Dhont. Voorkomend en bescheiden. Maar het mooie is: als je Girl gezien hebt, weet je ook gelijk dat het geen toevalstreffer is, de regisseur geen eendagsvlieg. Want als je zo trefzeker, zo zuiver en zo cinematografisch een verhaal kunt vertellen, dan ben je een talent. Een jong, veelbelovend talent.
Dat gevoel wordt nog versterkt als Dhont over de ontstaansgeschiedenis van zijn film vertelt (‘onze’ film, zegt hij zelfs steeds en het is nooit ik, maar altijd ‘wij’). Al in 2009, hij was toen 18 jaar en net op de filmacademie begonnen, ontstond het idee. ‘Ik las een artikel in de krant over Nora, een 15-jarig meisje dat ballerina wilde worden, maar geboren was in een lichaam dat als mannelijk wordt gezien. Zij mocht van de school de switch van de jongens naar de meisjesklas niet maken.’ Het verhaal raakte Dhont. Vooral omdat het ging om iemand die precies wist wie ze was en wat ze wilde en zich niets aantrok van de reacties van anderen. Hij zocht haar op en vroeg haar of ze wilde helpen haar verhaal op te schrijven.

 

Aanvankelijk volgden ze daarbij het artikel, dat zich toespitste op de school versus de familie. ‘Een discriminatiezaak: het meisje mocht niet veranderen van klas van de schoolleiding, een heel schrijnend verhaal. Op een gegeven moment hadden we een scenario van 80 pagina’s dat heel Amerikaans was en waarin het personage tegen de grote, boze buitenwereld vecht. Iedereen die het las, vond het mooi. We hadden een producent die stond te popelen om te beginnen; het filmfonds had geld toegezegd. En toch was ik er niet blij mee. Ik vond het zo makkelijk. Niet dat het niet mooi zou zijn, een film als Una mujer fantástica, waarin een transvrouw vecht tegen het vooroordeel dat ze geen vrouw zou zijn, is prachtig, prachtig! Maar ik had Nora tijdens het schrijven steeds beter leren kennen en was steeds beter gaan begrijpen dat haar strijd niet zozeer die tegen de buitenwereld was, maar tegen haar eigen lichaam. Een van de heftigste dingen die ze vertelde, was dat ze met het lichaam dat ze toen nog had, geen intieme relatie aan zou kunnen gaan met iemand anders. Opeens wist ik dat ik daar op wilde focussen. Een film maken over haar, niet over de school, niet over de negativiteit, maar over de complexe relatie die ze met haar lichaam had, een lichaam waar ze niet in thuis hoorde.’

Het was met dit nieuwe inzicht dat hij ook het cinemapotentieel nog verder kon uitbuiten. ‘Voor mij was het beeld van iemand die genderdisfoor is, die eigenlijk meisje is maar niet zo wordt gezien en dan streeft om ballerina te worden, de meest elegante en vrouwelijke vorm die er is, zo sterk.’ De perfecte manier om de interne strijd te externaliseren vond hij in ‘de pointe’ of zoals we het in het Nederlands noemen, de spitze. ‘Het symbool van die voet in die pointe, dat was voor mij het beginpunt. Lara, zoals Victor in de film heet, doet er alles aan om zich in de pointe te persen, maar het lukt niet. Ik vond dat zo schoon.’ Voor Victor Polster was dat een hele tour. Hij traint op de balletacademie zelf als jongen en danste nooit eerder op spitzen. In de film doet hij alle dans zelf, wat wil zeggen dat hij vanaf drie maanden voor de shoot tien uur per week op spitzen trainde, met een team van drie professionele dansers van het ballet van Vlaanderen, die hem ondersteunden. ‘We wisten dat als de draaiperiode zou beginnen, hij soms halve dagen op pointes moest kunnen staan. Dat is moordend. Meisjes beginnen vanaf twaalf jaar en trainen hun spieren heel langzaam. Victor heeft het in drie maanden gedaan.’

Waar je in de meeste films die over ballet gaan vooral totalen ziet, koos Dhont ervoor de dansscènes close te filmen. Dit was een bewuste keuze, zegt hij. ‘Ik wilde me niet verliezen in de esthetiek van de dans. In onze communicatie met de choreograaf hebben we steeds gezegd: eigenlijk is het geen dansfilm, maar een fysieke film die zich focust op het effect van de dans op het lichaam. Wij wilden steeds bij Lara blijven. Ik moet zeggen dat we aanvankelijk van plan waren om ruimere beelden te gebruiken, ze zijn ook gefilmd. Maar hoe beter we Victor leerden kennen, hoe meer we gingen zien dat zijn grootste kracht is dat hij met zijn gezicht alles vertaalt wat er in hem gebeurt. Zonder te overdrijven heeft hij een zeer expressief gezicht. Een gezicht waar je naar toe wordt gezogen.’

En Victor, is hij een hij? ‘Ik krijg die vraag natuurlijk heel vaak. Een van de dingen die mensen willen weten, is of Victor trans is. Ik antwoord dan nee, maar daarbij zeg ik: Victor is een puber en is zijn eigen identiteit aan het onderzoeken. Ik wil hem vooral niets in de mond leggen. Maar het feit dat hij een meisje moet spelen, is nooit een probleem geweest. Niet voor zijn ouders, niet voor hem, niet voor ons. Tijdens de shoot had hij extensies in zijn haar. Voor ons was hij een meisje, we noemde hem Vickie. Het was allemaal geen probleem. De grootste moeilijkheid in onze samenwerking was dat Lara in de film soms fouten moest maken als ze danst. Dan moest ze vallen. Dat vond Victor heel moeilijk. Hij wil echt gepresenteerd worden als danser en niet als acteur. Als ik hem vroeg om een fout te maken, nam hij afstand van me. Omdat hij zoiets had van: Gij gaat mij toch niet als een slechte danser afschilderen?’

Nu is hij aan het genieten van het succes dat de film heeft. Hij heeft net een contract gekregen bij Gucci, zij kleden hem voor alle mogelijke aangelegenheden en dat is voor een 16-jarige wel iets groots. Toch voelt hij geen druk. Hij wil dansen, niet acteren.’