De Man met de microfoon: de podcasts van Chris Bajema

Twaalf heeft hij er inmiddels gemaakt. Juweeltjes van audio-documentaires zijn het, waarin gewone mensen figureren, die hij treft in winkels, in een bar of op straat, met tussendoor gedramatiseerde scènes, die doorgaans aansluiten op het thema.

Bajema, die jaren voor de radio werkte tot hij het daar benauwd kreeg van de hapklare formats – hij kon wel af en toe een mooie documentaire maken, maar zoals hij zegt ‘zat er nooit continuïteit in’ en bovendien wilde hij graag iets met feit en fictie – vond in de podcast het aangewezen medium: hiermee had hij alles in eigen hand en werd hij een soort eenmansomroep – of tenminste zo noemt hij het zelf. Hij vond een sponsor en een subsidie die beiden een bijdrage leveren, maar vooral is het veel liefdewerk oud papier sinds hij vorig jaar van start ging. Hoewel de afleveringen de suggestie wekken dat ze door het hele land kunnen zijn opgenomen, (Bajema laat locatieverwijzingen zoveel mogelijk weg) rijdt hij met zijn oranje bus vooral door Amsterdam-Oost, omdat hij hier zelf woont. Het maken van een podcast – ze duren ongeveer 45 minuten – is een arbeidsintensieve klus: naast het verzamelen van verhalen, bestaat het uit interviewen, het bedenken van de fictiestukken en vooral het monteren. Hij is een maand met een aflevering bezig. Bajema: ‘Ik maak de uitzendingen altijd rond een thema, maar als ik begin, heb ik meestal nog niets. Ik ga de straat op, knoop gesprekken aan en kijk of daar iets uitkomt. Het overkoepelende onderwerp komt in die fase meestal bovendrijven en dan is het een kwestie van mensen casten, waarbij het belangrijk is dat ze goed kunnen praten. Meestal spreek ik dan nog een keer bij mensen thuis af en neem ik het gesprek op.’

Zo draaide het de een-na-laatste uitzending rond het thema verkopen, maar dat kan dan alle kanten op gaan: zo komt er een man in voor met straatvrees die uiteindelijk iets verkoopt via Marktplaats, maar zit er ook een hilarisch (gedramatiseerd) interview in met een handelaar met een flinke aardappel in zijn keel, die houten Afrikaanse beeldjes verkoopt en schaamteloos aan de man met de microfoon vertelt hoeveel winst hij daarop maakt. Het is goed geschreven en geacteerd – Bajema heeft een team acteurs om zich heen met onder meer Diederik Ebbinge, Marcel Musters en Lies Visschedijk terwijl ook Bajema’s vriendin Paulien ­Cornelisse tekstbijdragen levert – en juist die fictieve stukjes werken heel goed om de soms heel serieuze en vaak persoonlijke interviews wat lucht te geven.

Zoals gezegd is casting belangrijk. ‘In de dagen dat ik op straat loop op zoek naar verhalen spreek ik heel veel mensen. Maar als ik merk dat iemand niet goed kan praten, heb ik inmiddels wel geleerd een gesprek vrij snel af te sluiten. Soms zakt de moed me in de schoenen, dan komt er niets uit. Zoals vanmorgen, ik had een paar mensen gesproken, het leidde nergens toe. Het wordt toch niet zo’n dag… Maar dan ga ik door en dan heb ik een leuk gesprek en een paar uur later begint een idee vorm te krijgen. Dat is het leuke hieraan.’
Tussen de twaalf podcasts die hij inmiddels maakte in de wijk, zit een vreemde een in de bijt die tegelijkertijd eigenlijk ook een ‘winner’ is. De aflevering heet ‘Onvoorstelbaar’ en staat helemaal in het teken van een bijzondere zoektocht naar een man die voor de oorlog een bekende jazzdrummer zou zijn geweest. Zijn tweede vrouw wist niet van zijn vroegere professie en kwam er pas achter toen ze ontdekte dat er een straat naar haar overleden man was vernoemd. De man met de microfoon zoekt het minutieus uit – en je bent van begin tot eind aan de computer gekluisterd, zo spannend is het.