De engste buren in films en series

Fotograaf James Stewart is in deze Hitchcock-klassieker uit 1954 dankzij een gebroken been tijdelijk in een rolstoel aan huis gekluisterd. Hij begint zijn overburen gade te slaan en krijgt langzaam het vermoeden dat een van hen (Raymond Burr, hij werd later bekend als tv-advocaat Perry Mason) diens bedlegerige vrouw heeft vermoord. Genoeg voor een nog altijd bloedspannende thriller.

Waar zanger Chris Norman van de jaren 70-band Smokie in de hit ‘Living next door to Alice’ liefst 24 jaar naast dit meisje woonde en al die tijd niet durfde te zeggen wat hij voor haar voelde, pakt de Amerikaanse outlaw-countryster Waylon Jennings het voortvarender aan. In de song ‘May I borrow some sugar from you’ uit 1982 gebruikt de in die tijd met een gigantisch cocaïneprobleem kampende zanger deze openingszinnen: ‘May I introduce myself to you; I live one floor down below; I hear and know almost everything you do’. Hij hoorde eerst vier voeten dansen, gaat Jennings verder, nu nog maar twee. Dus heeft hij de stoute schoenen maar aangetrokken. We weten niet hoe het met u zit maar qua stalkeralarm staan onze haren meteen overeind. Ook al omdat we bij het lenen van een kopje suiker meteen aan Gerrit de Jagers strip De familie Doorzon denken.

Nee, de familie Flodder (die van ‘Buurman wat doet u nu?’ inderdaad) hoeven we ook niet per se naast ons te hebben wonen. Maar wellicht liever dan een complete studentenvereniging. Dat krijgen Mac en Kelly voor hun kiezen wanneer ze met hun babydochtertje net een huis hebben betrokken in een rustige buitenwijk in deze kaskraker uit 2014. De jongens komen nog netjes kennismaken en zeggen dat als de muziek te hard staat, ze alleen maar even hoeven te bellen. Niet meteen de politie inschakelen. Als Mac en Kelly dat op een avond toch doen, omdat ze niet opnemen en hun dochtertje wakker wordt van de loeiharde muziek, is de beer volkomen los. De leider van het studentenspul wordt gespeeld door Zac Efron, ooit van High School Musical en Me and Orson Welles, nu steekt hij in films vooral zijn gebeeldhouwde buikspieren naar voren.

11. In een weekblad: buurman Bolderbast in Donald Duck?
Deze buurman van Donald Duck draait al een tijdje mee. Beroemd striptekenaar Carl Barks (overleden in 2000) bedacht het norse personage in 1943. Sindsdien hebben Bolderbast en zijn beroemde eendenbuur het met elkaar aan de stok. En ook al gaat Donald verhuizen of op vakantie, hij blijft Bolderbast tegenkomen. En ze zullen elkaar blijven bestoken, tot afgrijzen van de nimmer ouder wordende neefjes Kwik, Kwek en Kwak.

De 17-jarige horror-fan Charley ontdekt in de succesvolle griezelburenklassieker Fright Night uit 1985 dat de nieuwe buurman, de knappe, rijke en stille Jerry Dandridge, een vampier is. Deze bijna niet te overwinnen engerd wordt onvergetelijk neergezet door Chris Sarandon, deze had midden de jaren 80 ook memorabele rollen in The Princess Bride en Child’s Play en hij was tot 1979 getrouwd met Susan Sarandon. In de eveneens zijn mannetje staande remake is de vampierrol trouwens voor Colin Farrell. In ditzelfde horrorkader ook heel erg eng: dat in eerste instantie zo vriendelijk ogende oudere echtpaar naast Mia Farrow in Rosemary’s Baby, dat een satanische sekte blijkt aan te voeren.

Het is een prachtrol voor acteur Martin van Waardenburg. Hij is sinds 2002 de chagrijnige buurman in Sesamstraat met een grote hekel aan de spelende kinderen Tommie, Pino en Ieniemienie. Vooral Pino moet het ontgelden bij Baasje, die hem vaak weinig vleiend ‘blauwe reiger’ noemt.

Alsof de Rolling Stones last van hun buren zouden hebben. Op hun laatste echte goede album Tattoo You uit 1981 bezingt Mick Jagger in deze hit de sores van zijn mannenbroeder Keith Richards. Deze is dan net volgens de Stones-annalen een paar keer zijn New Yorkse appartement uitgezet omdat hij zijn muziek veel te hard zette. In de bijbehorende clip zien we in een van de zes flatramen een man iets stevig bebloeds in een koffer doen. Oké, da’s dus echt een enge buur.

In deze roman van Saskia Noort uit 2006 verhuizen Peter en Eva met tegenzin naar een nieuwbouwhuis in vinexwijk De Zonnepolder. Ze rouwen om hun dochtertje Lieve dat na acht maanden levenloos ter wereld kwam. Tijdens een buurtborrel leren ze hun overburen Steef en Rebecca kennen met wie ze al snel in een ingewikkelde vierhoeskverhouding belanden. Seks, dood en verderf is het gevolg. De roman werd verfilmd in het eerste seizoen van de gelijknamige RTL-reeks met o.a. Thijs Römer en Katja Schuurman – toen nog bij elkaar – als de overburen.

Dat je buurman een bloedzuigende vampier (zie 9) blijkt, is nog tot daar aan toe. Die bestaan helemaal niet, voor zover wij weten. Je buurman kan ook een kampbeul-verleden hebben zoals die van de Amerikaanse scholier Todd Bowden (de in 2008 overleden Brad Renfro) in de thriller Apt Pupil uit 1998. Ian McKellen speelt de sinistere oude nazi en de relatie tussen hem en de jongen wordt almaar duisterder zoals het een oorspronkelijk verhaal van Stephen King betaamt.

In de reggaeklassieker ‘Man next door’ van Dennis Brown uit 1979 (in de jaren 90 nog gedaan door Massive Attack en UB40) gaat het over een buurman die schreeuwt en ruziemaakt als hij thuiskomt. Tracy Chapman beschrijft ook een dergelijke buurman op haar beroemde debuutalbum uit 1988 (waar ook de nummer 1 hit ‘Fast car’ op te vinden is) in het zonder enige begeleiding gezongen ‘Behind the wall’. Alleen hoort Chapman, zo zingt ze in het laatste couplet, een ijselijke schreeuw en eindigt dit nummer ermee dat er een lijkwagen voor komt rijden. Huiveringwekkend.

Deze snelpratende buurman van de centrale familie Griffin is niets minder dan een geperverteerde seksverslaafde waar de jongens van bijvoorbeeld de hairmetalband Mötley Crüe (zie hun biografie The Dirt) schraal bij afsteken. Zender Fox, dat deze scabreuze animatiereeks sinds 1999 op tv brengt in de VS, zet dan ook regelmatig de schaar in de scènes van Quagmire (zijn stem is een van de vele stemmen die seriebedenker Seth McFarlane zelf verzorgt).

Doodenge song waarin Tom Waits een niet nader genoemde enge buur beschrijft die nooit zwaait als hij voorbij loopt. De man heeft geen kinderen en geen vrienden, maar krijgt wel veel post. En hoe zit het met al die pakketjes die hij verstuurt? Waits hoort hem de hele tijd spijkers in houten planken slaan. En Tom kon zweren dat hij een stem om hulp hoorde roepen. Zin in een ultraparanoïde bui: het nummer is te vinden op Waits topalbum Mule Variations.

In deze geslepen thriller raakt universiteitsprofessor tevens weduwnaar Michael Faraday (Jeff Bridges) er langzaam van overtuigd dat zijn nieuwe buren (Tim Robbins en Joan Cusack, laatstgenoemde is onderkoeld demonisch in haar spel) helemaal niet de vriendelijke mensen zijn voor wie ze zich uitgeven. Welnee, het blijken terroristen die een aanslag voorbereiden op het hoofdkwartier van de FBI. Verderop in de film (LET OP: heel dikke spoiler alert!) vermoorden de twee zijn nieuwe vriendin en weten de boel uiteindelijk zo te sturen dat Faraday voor de aanslag opdraait.

? Nee, het Nederlandse muzikale trio Enge Buren heeft zich niet vernoemd naar deze legendarische sketch. Voor de niet-ingewijden: Kees van Kooten en Wim de Bie (in de beginjaren Koot en Bie) maakten vanaf midden jaren 70 onder de vlag van het Simplistisch Verbond niet alleen baanbrekende VPRO-tv, maar tevens een serie veel verkochte langspeelplaten. Op plaat nummer twee staat deze politiek getinte en nog altijd actuele klassieker waarin verslaggever Theo Jongepier (Koot) de voorzitter van een heel kleine partij aan het woord laat. Openingsvraag: ‘Meneer Breur, uw partij is een afscheiding van de oorspronkelijke unie tegen trottoirterreur?’. Breur (Bie met afgeknepen, hogere stem): ‘Inderdaad, maar dat program ging mij dus niet ver genoeg en zo ben ik gekomen tot de Nederlandse Volkspartij tegen Enge Buren.’ De man blijkt zelf enorm last te hebben van ‘hele enge buren’, aan alle kanten: links, rechts, boven, beneden en aan de overkant. ‘Onze eerste maatregel is alle enge buren onderbrengen in speciale enge buurten.’ Het eindigt ermee dat de voorzitter boos wegbeent, nadat hem de vraag is gesteld of andere mensen hem ook wel eens eng vinden. ‘Ik ben niet eng. Ja, in mijn zwembroek ben ik eng.’ En toen moesten Jacobse en Van Es dus nog bedacht worden, laat staan – in het echte leven – de Centrum Partij van Hans Janmaat.